زمین و حرکت وضعی آن در قرآن

زمین و حرکت وضعی آن در قرآن

مقدمه نوشتار

موضوع حرکت زمین و خورشید و برداشت ذهنی از آیات در این باره ابزاری شده در دست معاندین و مخالفین برای نفی علمی بودن این آیات. تفکر و تعقل در آیات و توجه نکردن به نظرات گذشتگان و مقایسه آیات با آخرین یافته های علمی افق دید تازه ای به ما می دهد و اعجاز نا شناخته این آیات بر ملاء  میشود. خداوند برای درک ما از حرکت وضعی زمین و اثبات حقانیت خود در عصر شکوفائی علم در آیه 33 سوره انبیاء بجای کره زمین یا ارض شب  و روز را می گذارد چیزی که کمتر مفسری به آن توجه کرده است. به این آیه توجه فرمایید.

وَهُوَ الَّذِی خَلَقَ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ فِی فَلَكٍ یَسْبَحُونَ-خداوند است که شب و روز و خورشید و ماه را آفرید و همه آنها در مدار خود حرکت تکرای دارند. آیا شب و روز می تواند حرکت تکراری داشته باشد یا عامل دیگری آن را به رفتن و آمدن وادار می کند.

یسبحون به معنی نوعی حرکت تکراری است

یسبحون به معنی نوعی حرکت تکراری گفته می شود که یک پدیده استوار بر هویت خلقتی خود آن را بروز می دهد. اگر ما معنی این قبیل کلمات را از خود قرآن بیرون آوریم می توانیم به منظور خداوند از کاربرد این نوع کلمات برسیم. به این آیه توجه فرمایید. بعد از روشن شدن معنی یسبحون به بحث خود ادامه می دهیم.

آیه 44 سوره اسراء-

تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالأَرْضُ وَمَن فِیهِنَّ وَإِن مِّن شَیْءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدَهِ وَلَكِن لاَّ تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِیمًا غَفُورًا- هفت آسمان (جو زمین) و زمین و هر آنچه در آنها است تسبیح ذات پروردگار را میکنند و هیچ شیی نیست مگر در حال تسبیح حمد  خدا هستند ولی شما تسبیح آنها را درک نمی کنید خدا همواره غفور و برد بار است. ما با دید علمی به آیات نگاه میکنیم.

آنچه از این آیه استنباط می کنیم تسبیح حرکت تکراری بر فطرت آفرینشی هر شیئ است. در آیه دقت کنیم جو زمین و خود زمین (السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالأَرْضُ) یک مجموعه بهم پیوسته است، یعنی کره زمین. سماوات السبع در کل کیهان فقط در زمین وجود دارد که جو هفت طبقه آن است که کنار زمین آورده شده. اگر ما سماوات سبع را طبقات بطلمیوسی بگیریم که از نظر علم منسوخ شده راه را اشتباه رفته ایم و نمی توانیم مفهوم آیه را درک کنیم. این کلام قرآن را امروزه با روشن شدن موضوعات علمی مربوطه میتوان به آسانی درک کرد بشرط این که خودمان را از تار عنکبوتی ذهنیات گذشته رها سازیم و با تفکر و تعقل و بر پایه علم روز به  آیات متشابه نگاه کنیم  تا دریچه  واقعیات قرآن بر ما گشوده شود.

اتم در درون خود حرکت  تکراری دارد بین ذرات اتمی دائما نیروی هسته ای قوی و ضعیف و الکترومغناطیس و جاذبه در جریان است و این جاری بودن را خداوند از آغاز انبساط جهان مادی در آنها جاعل (قرارداد) کرد.

الحَمْدُ لِلّهِ فاطِرِ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضِ جاعِلِ الْمَلائِکَةِ رُسُلاً أُولی أَجْنِحَةٍ مَثْنی وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ یَزیدُ فِی الْخَلْقِ ما یَشاءُ إِنَّ اللّهَ عَلی کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیر حمد و سپاس مخصوص خداوند منبسط کننده کیهان است که در آن ملائکه را به عنوان پیام آور در آن قرار داد  که برخی دارای  دو نیرو(قدرت) و برخی سه و برخی چهار نیرو بر اساس خواست و اراده خداوند این نیروها می توانند در خلق آنها افزایش داشته باشد که خداوند بر کل  شیی  قادر است. به مقاله انبساط کیهان از نظرعلم و قرآن مراجعه فرمایید.

خداوند کیهان را که باز کرد و به زبان علمی کیهان به محض انبساط  قوانین جاریه را در آن مستقر کرد و تمامی پدیده های جهان مادی در حرکت مستمر و تکراری هستند و به حرکت فطرتی خود استوارند.

این حرکت در داخل اتم  و سنگ و تمامی جانداران و بی جان، حیات، استمرار مرگ و زندگی، چرخش هوا و باریدن باران و بسیاری از پدیده های درون جو زمین و زمین جریان دارد تجری و همه در حال تسبیح هستند در حرکت تکراری بر فطرت ذاتی خود و این معنی یسبحون است. تسبیح (مهر و تسبیح) ابزاری است برای یسبحون، عمل تکراری. هر کس یا شیئ که بر فطرت ذاتی خود بدون تغییری قرار دارد  امر خدا را انجام میدهد و تسلیم امر اوست و این حمد و ستایش خدا است. خداوند با  امر خود جهان مادی اعم از جاندار یا بی جان را هدایت و مدیریت می کند. خلق و امر از هم جدا نیستند. أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالأَمْرُ-

للَّیْلَ وَ النَّهَارحرکت  وضعی زمین است که بجای کره زمین آورده می شود

بنابراین در آیه  وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَكُلٌّ فِی فَلَكٍ یَسْبَحُونَ-زمین و خورشید و ماه را خداوند خلق کرد. ارض همان شب و روز است، لیل والنهار چرخش زمین است و همه این ها حرکت وضعی دارند یعنی حرکت دور محور خود که دائما تکرار می شود. لیل و نهار هر حرکتی داشته باشند خورشید و ماه هم همان را دارند.

كُلٌّ فِی فَلَكٍ یَسْبَحُونَ-کل یعنی همه این ها که نام برده شده لیل و نهار خورشید و قمر. آیا لیل و نهار حرکت انتقالی دارند که ما بر اساس تصورات ذهنی خود خورشید را به حرکت انتقالی تاویل میکنیم. چه چیزی باعث میشود جلوی نور خورشید را بگیرد و یا آزاد بگذارد که نور آن به ما برسد. حرکت وضعی شب و روز است. کسانی که میگویند خداوند در هیچ جای قرآن به حرکت زمین اشاره نکرده است به این آیه و آیات اول سوره شمس که به آن هم می پردازیم توجه کنند. برای روشن شدن آیات علمی و مهم اول سوره شمس تا آیه 8 تمامی این آیات را مرور میکنیم.

سوره شمس و اثبات حرکت وضعی زمین

وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا- وَالْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا- وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا- وَاللَّیْلِ إِذَا یَغْشَاهَا- وَالسَّمَاء وَمَا بَنَاهَا- وَالْأَرْضِ وَمَا طَحَاهَا- وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا- فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا- قسم به خورشید و نورافشانی آن- قسم به ماه که از (نورافشانی خورشید) تبعیت می کند و قسم به روز که  این نور را  آشکار می سازد و قسم به شب که این نور را می پوشاند و قسم به آسمان (آسمان که به این مجموعه تعلق دارد که همان سماوات سبع است) و کسی که آن را بنا کرد و به هفت طبقه بالا برد) و قسم به زمین و روند پرتاب آن از مبداء(خورشید)  به تفسیر آیت الله طالقانی در این مورد مراجعه فرمایید و قسم به نفس و کسی که آن را سامان داد (نفس سلول اولیه حیات در زمان سویته که همه موجودات زنده از آن نشات گرفتند) همه این قسم ها برمیگردد به نفس واحده  و سویته آن هنگامی که ملائکه به آن سجده میکنند. در این مرحله از نفس واحده که  سوی  می شود خداوند در آن شالوده پرهیز کاری و بد کاری را نهادینه کرد. فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا – تمامی این آیات بهم پیوسته هستند. بریدن یک آیه و تفسیر آن به دلخواه خلاف مشی قرآن است.

شمس و ضحاها مطلب مهم و علمی در این دو کلمه نهفته است که ابتدا به آن بپردازیم و سپس بحث را ادامه دهیم قسم به خورشید و نورافشانی آن. نورافشانی خورشید زمانی است که اطراف را روشن می کند. خورشید خارج از جو زمین نورافشانی ندارد و اطراف را نمی تواند روشن کند حتی در کره ماه  فقط سطوحی که نور خورشید بر آن میتابد روشن است و در سایه اجسام تاریکی مطلق است چرا؟ دلیل آن وجود مولکول های اکسیژن و گاز کربنیک ازت بخار آب وغیره در آسمان زمین است که نور خورشید را منعکس می کنند و همه جا روشن می شود و در سایه و داخل اتاق هم روشن است. برخورد نور خورشید با جو زمین باعث روشن شدن روز می شود. خداوند به این پدیده باعظمت که شاهکار خلقت او است قسم یاد میکند به نورافشانی خورشید. دحو الارض با مستند علمی و قرآن گسترش قاره ای زمین است

نور افشانی خورشید کلمه کلیدی بقیه آیات است

بحث  آیه  بر کلمه ضُحَاهَا است و ماه هم از نورافشانی خورشید پیروی میکند و روز که این نورافشانی را عیان می کند و شب که آن را می پوشاند. بنابراین شب و روز که حرکت وضعی زمین هستند نور خورشید را آشکار و پنهان میکنند. خورشید و نورافشانی آن ثابت است. و السماء و ما بناها سماء آسمان زمین است که باعث این نور افشانی شده و به این مجموعه خورشید و ماه  و شب و روز تعلق دارد. اینجا برخی سماء را کیهان و یا خارج از جو زمین می دانند که غلط است  و به سیاق آیات نمی خورد. هر کدام از این کلمات را خداوند به ماهیت ذاتی آن که رخ داد عظیمی بوده  قسم یاد میکند. زمین برای تشکیل خود دچار طحاحا شده است یعنی به بیرون از مرکزیتی پرتاب شده است وَالْأَرْضِ وَمَا طَحَاهَا قسم به زمین هنگامی که و ما طَحَاهَا میشد. قسم به چگونگی پرتاب آن از مرکز توده ابری در حال تشکیل .زمین قطعه ای از خورشید بوده. پس ما برای خورشید هم بگوئیم خورشید نوراست، خیر خورشید ماده است که در شرایط نور افشانی قرارگرفته است خورشید تا زمان معینی به نورافشانی خود ادامه میدهد
منبع نورافشانی خورشید تمام میشود یَجْرِى لِأَجَلٍۢ مُّسَمًّى- جریان دارد تا زمان مرگ آن.

وَالْأَرْضِ وَمَا طَحَاهَا

معنی این آیه این است قسم به زمین وقتی که (برای تشکیل) به بیرون پرتاب می شود مانند والشمس و ظحاحا کلمه طحاحا و ظحاحا از زمین و خورشید بروز میدهد 

اللّهُ الَّذِی رَفَعَ السَّمَاوَاتِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ یَجْرِی لأَجَلٍ مُّسَمًّى یُدَبِّرُ الأَمْرَ یُفَصِّلُ الآیَاتِ لَعَلَّكُم بِلِقَاء رَبِّكُمْ تُوقِنُونَ –رعد 2-

خداوند هفت جو زمین را بدون هیچگونه ستون قابل رویت بالا برد و سپس به مدیریت آن پرداخت و خورشید و ماه را مسخر ساخت (تثبیت کرد) و همه این ها تا زمان معینی به عمر خود ادامه میدهند و او امر خود را  تدبیر میکند و آیات خود را این چنین بیان میکند تا به باز گشت بسوی او یقین داشته باشید. وقتی دید ما بر اساس علم  باشد و تصورات ذهنی کهن پرده بر آن نیانداخته  باشد این چنین آیات متشابه قرآن زیبا و پر معنی خود را نشان میدهند.

این وضعیت حرکتی مجموعه خورشید و ماه بعد از استقرار و بالا بردن سماء زمین همچنان جریان دارد تا قیامت حال چرا خداوند ابتدا رفع السموات را بیان می کند و پس از آن خورشید و ماه را مسخر میکند. موضوع علمی بسیار مهم که باید در تاریخچه  پیدایش زمین آن را جستجو کرد. به مقاله خلقت زمین از نظر علوم طبیعی و قرآن مراجعه فرمایید. به آیه 33 سوره یاسین هم نگاهی بیندازیم.

خورشید در محل استقرار خود جاری است

وَالشَّمْسُ تجْرِى لِمُسْتَقَرٍّ لَّهَا ذَالِكَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ وَ الْقَمَرَ قَدَّرْنَاهُ مَنَازِلَ حَتىَ‏ عَادَ كاَلْعُرْجُونِ الْقَدِیمِ لَا الشَّمْسُ یَنبَغِى لهَا أَن تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَ لَا الَّیْلُ سَابِقُ النّهارِ وَ كلُ‏ٌّ فىِ فَلَكٍ یَسْبَحُون‏. برنامه ریزی خداوند با عزت و دانا بر آن قرار گرفته که خورشید در وضعیت  خود (محل استقرار خود) جاری باشد و برای ماه هم منازلی برنامه ریزی کرده ایم تا به هلال باریکی (تشبیه به شاخه هلالی درخت خرما) برسد نه خورشید را سزد که به ماه برسد و نه شب  از روز سبقت میگیرد. همه در حرکت تکراری و فطری خود قرار دارند. خورشید در محل خودش حرکت استمراری دارد و از آنجائی که  لیل ونها ر حرکت وضعی زمین هستند و دورمحورزمین میچرخند ماه و خورشید هم دور محور خود در جریانند. اگر بخواهیم آیه را این طور ترجمه کنیم که همه در مدار خود در حرکتند  یعنی حرکت انتقالی دارند با حرکت وضعی زمین تطابق ندارد، زیرا شب و روز مدار ندارند و دور محور زمین میچرخند. لیل و نهار شمس و قمر از حرکت تکراری خود عدول نمی کنند و بر فطرت ذاتی خود استوارند. هر سه دارای حرکت یسبحون هستند براساس آیه حرکت هر سه  باید  شبیه هم  باشند. كلُ‏ٌّ فىِ فَلَكٍ یَسْبَحُون.آیه دیگری که به خورشید و ماه اشاره دارد را هم مرور میکنیم.

خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضَ بِٱلْحَقِّ ۖ یُكَوِّرُ ٱلَّیْلَ عَلَى ٱلنَّهَارِ وَ یُكَوِّرُ ٱلنَّهَارَ عَلَى ٱلَّیْلِ ۖ وَ سَخَّرَ ٱلشَّمْسَ وَٱلْقَمَرَ ۖ كُلٌّۭ یَجْرِى لِأَجَلٍۢ مُّسَمًّى ۗ أَلَا هُوَ ٱلْعَزِیزُ ٱلْغَفَّٰار-خداوند جو زمین و زمین را به حق خلق کرد شب را بر روز میپوشاند و روز را بر شب و خورشید و ماه را مسخر کرد که همه تا زمان برنامه ریزی شده  جاری هستند. جالب است که در تمامی این قبیل آیات زمین و ماه و خورشید آورده  و قرآن بجای زمین لیل و نهار را می آورد. شب و روز چه موقع خلق شد، زمانی که  آسمان زمین به سماوات تبدیل شد و هفت طبقه جو زمین کامل و شفاف شد و روز و شب از هم بیرون آورده میشوند.

یکی پس از دیگری یعنی حرکت دورانی شب و روز به عبارتی زمین دور خود میچرخد.

بنابراین خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضَ بِٱلْحَقِّ ۖ یُكَوِّرُ ٱلَّیْلَ عَلَى ٱلنَّهَارِ وَیُكَوِّرُ ٱلنَّهَارَ عَلَى ٱلَّیْلِ. جو زمین خلق می شود و شب و روز بیرون آورده می شوند. قبل از ایجاد جو زمین و هفت طبقه آن نورافشانی در جو زمین صورت نمی گرفت و شب و روز به عنوان روشن بودن و تاریک بودن ایجاد نشده بود. زمین می چرخید ولی  شب  آن  تاریک و روز آن روشن نبود. به مقاله دحو الارض روز تولد و آغاز حیات زمین نیست مراجعه فرمایید آیات 26 الی 30

وَمِنْ آیَاتِهِ اللَّیْلُ وَالنَّهَارُ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ لَا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَلَا لِلْقَمَرِ وَاسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِی خَلَقَهُنَّ إِنْ كُنْتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ –لیل و نهار(زمین) و خورشید و ماه از آیات خداوند هستند پس خورشید و ماه را سجده نکنید و خداوند که خالق  آنها است را سجده  کنید اگر از عبادت  کننده ها هستید. در این آیه نیز به  وضوح بجای زمین لیل والنهار آورده شده چرا که ماهیت زمین بر حرکت وضعی آن قرار گرفته شده.

با دید علم جدید به آیات متشابه نگاه کنیم گوئی هم اکنون آیات نازل شده اند.-سید محمد تقوی اهرمی دیماه 1396 ویرایش جدید اسفند 1397 ویرایش جدید خرداد 1399-ویرایش جدید آبان ماه 1402

• قبلی
• بعدی