علقه همان نفس واحده در قرآن است

مقدمه نوشتار

معنی نفس در بین مترجمین و مفسرین روایت بسیاری دارد. نفس را برخی جاها روح معنی میکنند که با تعاریف  روح در قرآن تناقض آشکار دارد. روح من امر ربی و امر خدا فرمان و قوانین طبیعت هستند که نظام جهان مادی بر آن استوار است. هر جسمی دارای یک هویت واحد است. اتم آهن هویتی خاص خود دارد. وقتی خورشید و ستارگان برچیده و محو می شوند و هویت ها مانند زمان ابداع کیهان که همه هویت ها در هم ادغام شده بودند ذرات بنیادی، ماده و ضد ماده ،الکترون و پوزیترون یا ضد الکترون همه دارای یک هویت واحد بودند و درهم تنیده که با پایین آمدن حرارت از هم تفکیک و هر کدام هویت خاص خود را یافتند. بعد از برچیده شدن کیهان خداوند میفرماید واذالنفوس زوجت و نفس ها زمانی که کیهان برچیده می شود و به حالت آغازین ایجاد کیهان  میرسند  تمامی نفوس با هم ادغام و زوج میشوند. نفس ها بهم می پیوندند. بنابراین در اینجا ما  دو مطلب مهم نفس و واحده را میتوانیم معنی کنیم. نفس میشود یک هویت و نفس واحده هم هویتی است تکی که منشاء  پیدایش هویت های دیگری است که قبل از آن وجود نداشته اند. انفسکم یعنی خودتان یا هویت خودتان و نفس دارای معانی متفاوتی در قرآن است که به مقاله مفصلی نیاز دارد.

نفس واحده  موجود زنده ای بوده که سر منشاء کل جانوران گیاهان روی خشکی و دریا است. نفس واحده برای گذراندن تکامل تا رسیدن به خلقت انسان تکامل یافته باید دوره انشاء را بگذراند. انشاء در قرآن معنی تکامل میدهد و با کلمه فسوی ارتباط مستقیمی دارد. تمامی تفاسیر و ترجمه ها بر داشت های کهن دانشمندان صدر اسلام مانند جناب ابن عباس و دانشمندان دو الی سه قرن بعد از ظهور اسلام را مبنی تفاسیر و ترجمه های خود قرار داده اند. مسلما آنها با مقایسه با علم روز و تفکرات خود آن زمان برداشت های خود را بیان داشته اند. ماء دافق آب مرد نیست، قرار مکین رحم زن نیست خلق الانسان من نطفه نطفه آب مرد نیست. صلب و ترائب پشت مرد و سینه زن نیست. ما سیزده قرن آیات متشابه در باره خلقت انسان را اشتباه و بدون تجسس و تحقیق و تفکر و تعقل و مقایسه با علم روز بر باور خود نشانده و نسل اندر نسل عین آن را منتقل کرده ایم. قرآن به تمامی زمان ها تعلق دارد. گذشتگان ما با برداشت علم روز زمان خود آنها را بیان کردند و تصورات ذهنی غلطی است که به جای مانده و ما هم اجازه می خواهیم به روش گذشتگان آیات را با علم روز مقایسه کنیم و به دانشمندان و دانشجویان ارائه دهیم و در تفکرات کهن بروز رسانی و خانه تکانی علمی انجام دهیم و باور کنید بیشماری از شبهات بر طرف میشود و قرآن را از مهجوریت علمی رها میسازیم.

نظر علم بر اساس آخرین یافته های علمی در باره خلقت حیات و درون آن انسان

زمین از توده ابر خورشیدی جدا شد و غبار کیهانی را به خود جلب کرد و فشرده شدند ، داغ و سپس مذاب و تشکیل پلاسمای مذاب دادند. پوسته جامد زمین روی زمین قرار گرفت و بر روی پوسته مذاب و سپس گداخته و سرد شده که حرارت آن بین صد الی 200 درجه قرار داشت تحولات پیدایش اولین مولکول های پایه و ساده  حیات از بخار آب، متان، آمونیاک، ازت و  سایر عناصر ایجاد شدند. در پروسه ای که علم هنوز نمی داند به مولکول های زنجیره ای حیات تبدیل و سپس مولکول های زنجیره ای اولین نطفه حیات RNA در بین سنگ سیلیکات یا پیریت به عنوان کاتالیزاتور پا به عرصه وجود گذاشتند. این نطفه در حقیقت پیش نطفه حیات بود. چرا؟ زیرا ژن کامل نداشت و متابولیسم هم در آن به تکامل نرسیده بود. بعلاوه بدون هسته بود  و غشاء پیچیده هسته ای هم نداشت و دارای یک رشته RNA بیشتر نبود.

دانشمندان مردد هستند که این نطفه را جزء موجودات زنده ردیف بندی کنند یا خیر ولی از آنجائی که خاصیت تکثیر پذیری خود به خودی داشت و با تاژک های خود غذای ساده و آماده را که در اختیار داشت به درون خود می کشید و در سنتز پروتئین  نقش ایفاء میکرد آنرا پیش نطفه نامیدند که همان اولین باکتری های تک سلولی بدون هسته غیر هوازی بدون غشاء هسته ای بودند که مدت پانصد میلیون سال بر زمین و درون آب حاکمیت زمین را در اختیار داشت و پس از آن تک سلولی غیر هوازی فتوسنتز بدون هسته و غشاء هسته ای. این نوع باکتری از نوع قبلی دارای تکامل پیشرفته تری بود. می توانست عمل فتوسنتز را انجام دهد. این هم پانصد میلیون سال حاکمیت زمین را در اختیار داشت و سپس حاکمیت را به سیانو باکتری های هوازی ولی همچنان بدون هسته و غشاء هسته ای با ژن ناقص سپردند.

این باکتری ها هم پانصد میلیون سال فعالیت داشتند و به تولید اکسیژن پرداختند. تا کنون 2/6 میلیارد سال از عمر زمین گذشته و جو زمین یک طبقه کم  قطر و تیره و متشکل از گاز هیدروژن فراوان، بخار آب، متان، آمونیاک و سایر گازها بود که کم کم اکسیژن که توسط سیانو باکتری ها تولید و در جو زمین رها میشد درصد آن را نسبت به سایر گاز ها افزایش می یافت. در حقیقت سه دوره باکتری های اولیه و هر دوره پانصد میلیون سال سرنوشت خلقت حیات را در تاریکی حفاظت و برنامه ریزی شده رقم زدند. جو زمین باید مدت طولانی مملو از گاز و غبار آتشفشان های فعال، ابر های ضخیم و پر حجم و برخورد شهاب سنگ ها و خرده سیارات تیره می بود تا مانع از اثرات مخرب اشعه ماوراء خورشید گردد. بنابراین جو تیره و تار بود و جو اکسیژن دار برای این نطفه های حیات سم و خطرناک بودند( قرآن این سه دوره را ظلمات ثلاثه  می نامد. هر سه نوع باکتری ها از نوع کاریوت ها بودند. سیانو باکتری ها با آرامش گرفتن جو زمین و کاهش  فعالیت آتشفشانها و برخورد شهاب سنگ ها پانصد میلیون سال دیگر به تولید اکسیژن پرداختند و در این بین زمین برای ایجاد هفت طبقه جو زمین آماده می شد. آسمان زمین در دو دوره بازی (وجود هیدروژن) و (اسیدی اکسیژن) به هفت طبقه تبدیل شد. به تصویر زیر توجه فرمایید

تصویر فوق روند تکامل اولین یک سلولی حیات که به یوکاریوت ها ختم میشوند و سپس یوکاریوت سر منشاء کلیه موجودات زنده  در زمین است

از ابتدای تشکیل زمین تا این لحظه سه میلیارد و یکصد سال می گذرد. همه  تحولات حیات در آب تکامل خود را طی کردند هنوز بر روی خشکی اتفاق خاصی نیفتاده  بود سیانو باکتری ها همچنان به تکامل خود ادامه دادند ضمن تامین اکسیژن کم کم دارای هسته و غشاء هسته ای شدند که ژن ها یا نطفه ها را محافظت میکرد( قرآن آن را قرار مکین مینامد) RNA به DNA تبدیل گردید از زمان تثبیت جو هفت طبقه تا خلق  یوکاریوت ها که اولین تک سلولی هسته دار با غشاء و ژن تکامل یافته است DNA پانصد میلیون سال دیگر سپری شد.

یوکاریوت ها همچنان در آب بسر می بردند و راه تکامل خود را می پیمودند و به پر سلولی ها تبدیل شدند. از آنها تمامی موجودات زنده اعم از جانوری دریایی و خشکی و گیاهی منشعب شدند. این خلاصه سرنوشت حیات از نظر علم زمین شناسی و زیست شناسی مدرن است. مطالب فوق را از تاریخ تکامل موجودات زنده از ارنست مایر نقل کرده ام. با تجسس های علمی و پیدایش فسیل هایی از باکتری ها تاریخ زمین کمی جابجا شده است. به خصوص اینکه علم در پیدایش زمین هنوز تئوری قابل قبولی ارائه نداده است. به مقالات چگونگی روند پیدایش حیات در زمین اولیه از نظر قران و مقاله خلقت زمین از نظر علوم طبیعی و قرآن

نظریه قرآن در پیدایش حیات

تمامی تفاسیر و ترجمه های آیات متشابه در خلقت حیات و انسان و هفت جو زمین بر اساس نظر دانشمندان اسلامی در هزار سال قبل که بر اساس علم روز آن زمان ارائه داده اند نگاشته شده و هیچ سعی و کوششی در به روز رسانی این نظرات مشاهده نمی شود. گویا آن نظرات وحی مطلق است و باید آیات قرآن را با آنها تطبیق داد. در مقالات متعدد در سایت خودم سعی کرده ام بر اساس علم روز آیات را تفسیر نمایم و بر این اساس بسیاری از شبهات و نارسایی های پیش آمده  برطرف می شود. موضوع این نوشتار علقه و نفس واحده در قرآن است. آیات متشابه در این زمینه بسیار واضح و روشن بیان میکند که نفس واحده علقه است همان تک سلولی یوکاریوت که  تمامی موجودات زنده  در حیات زمین از آن ایجاد شدند. اقرا بسم ربک الذی خلق، خلق الانسان من علق و علق یا علقه نطفه است و نه جزیی از نطفه یا آب مرد. به آیات زیر توجه فرمایید. باید تصورات ذهنی خودمان را با علم روز مطابقت دهیم و آیات را با استناد به مفاهیم  کلیدی در آنها تفسیر کنیم.

ابتدا با خلقت اولیه انسان از حما مسنون و در صلصال شروع میکنیم - وَلَقَدْ خَلَقْنَا الإِنسَانَ مِن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ-در حقیقت ما انسان را در صلصال و از توده سیاه حما مسنون آفریدیم. چرا خداوند کلمه صلصال و توده سیاه را انتخاب کرده. صلصال معنی سفال پخته شده میدهد و مبین این است که سنگی که حما مسنون را در دل خود جای داده چه نوع سنگی بوده است. خاک کشاورزی نوعی سنگ رس فرسایش شده است که با خالص آن آجر و کوزه درست میکنند. در آیات دیگر آن را طین نامیده است. خاک رس نوعی سنگ رس است که از ترکیبات سیلیکات ها است ولی همه سیلیکات ها خاصیت طین یا خاک کشاورزی را ندارند. ماسه هم نوعی سیلیکات است میکا هم همینطور و سنگ های رس دو لایه داریم و سه لایه داریم. در سنگ رس سه لایه، لایه ها طوری موازی با هم قرار گرفته اند که فضای خالی را بین لایه ها ایجاد میکنند.
سنگ رس سه لایه نوعی خاصی از سنگ رس است که آب را در بین لایه های خود جذب  و مدتی آن را نگه می دارد، این آب می تواند در اندازه های میکرو همراه با املاح مانند آمونیاک، قندها، چربیها، و املاح فسفات و گوگرد را در خود حل و درون لایه ها ی داغ بالاتر از نقطه جوش آب از خاصیت کاتالیزوری سنگ رس بهره مند شود آب در اثر حرارت بخار می شود و توده  سیاه رنگ و رسوب را بر روی لایه های درونی رس باقی میگذارد که همان حما مسنون است.

سنگ رس دو طبقه از لایه های محکم بین طبقات برخوردار نیست زیرا همیشه یون های اکسیژن با پیوند همگون بالای کریستال چهار گوشه ای در برابر هم  قرار گرفته اند. به عبارتی در سنگ رس دو لایه کریستال های چهار گوش SiO3+ توسط AlO3+ جایگزین میشود و بار منفی طبقه کریستال چهار گوش با کاتیون ها پر می شوند و خاصیت جذب آب درون خود لایه طبقات خود را ندارد و استفاده از نقش کاتالیزوری  رس از دست میرود. خاک کشاورزی از نوع سه لایه است که 80 درصد پوسته جامد زمین را تشکیل میدهد. تراب، طین همان خاک کشاورزی است.

در زمین اولیه پوسته جامد از سنگ سخت درست شده بود و میلیارد ها سال طول کشید تا در اثر فرسایش خاک نرم کشاورزی درست شود. بنابراین سنگ رس تازه تشکیل شده در پوسته جامد اولیه زمین که همه به صورت مذاب و سپس گداخته بودند که در حال سرد شدن صلصال را تشکیل می دادند و اشاره قرآن به خلق انسان در درون لایه  صلصال ما را به زمین اولیه میبرد. آیات متشابه قرآن در باره یک موضوع خاص در چند آیه مفهوم آن را بیان میکند. باید به روش قرآن آشنا شد.

الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ وَبَدَأَ خَلْقَ الإِنسَانِ مِن طِينٍ .خداوند تمامی شرایط لازم برای خلقت انسان را در زمین خلق کرد و سپس خلقت انسان را از صلصال یا طین آغاز کرد. چه چیزی باید ابتدا خلق شود تا حیات بتواند ایجاد شود. ابتدا روند شکل گرفتن زمین و دوم خلق عناصر لازم برای ایجاد اولین نطفه حیات. سنگ رس و آب پایه تشکیل عناصر شیمیایی در زمین اولیه است. فقط اشاره ای به چرایی آب داشته باشیم. بحث بسیار مفصل علمی است، هر کلام خداوند دریچه ای است به جهان علم و کلمات با هدف انتخاب شده اند. اگر به علم طبیعی مربوطه آشنا باشیم راحت می توانیم به عمق مفهوم آیات متشابه نفوذ کنیم. مولکول های آلی حیات و خود سنگ رس ترکیباتی هستند اکسیژن دار، ولی وجود اکسیژن آزاد در زمین اولیه که مملو از گاز های سوختنی مانند متان، هیدروژن، انواع هیدروکربورها بودند بسیار خطرناک و از ایجاد مولکول های آلی پایه حیات جلوگیری می کرد. هیدروژن مدیریت جمع آوری اکسیژن و تبدیل آن به آب را بر عهده داشت. پس اکسیژن در ترکیبات اسید های آمینه، قند ها،سیلیکات ها از کجا و به چه روشی تامین میشود. آب از دو عامل OH و H تشکیل شده است و عامل هیدروکسیل تامین کننده اکسیژن این ترکیبات است. سلاله من مائ مهین میتواند اشاره به این مطلب باشد.

سلاله آب عوامل تشکیل دهنده آن است و میتواند رسوب ترکیبات حل شده در آن هم باشد که حما مسنون است و ماء مهین آب کم است نه آب جاری در دریا و رودخانه و آب در زمین اولیه و درون لایه های آن بصورت بخار وجود داشته است. دانشمندان تصور میکنند که اولین نطفه حیات در درون دریا و اقیانوس به وجود آمده و موضوع سوپ اولیه حیات را شنیده اید بستر ایجاد نطفه در دریای مملو از غذا بوده است و خداوند بیان میفرماید خیر نطفه اولیه حیات در آب کم بوده است به آیه زیر که جهان بینی خلقت انسان در 4 آیه بیان شده است توجه فرمائید.

الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ وَبَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسَانِ مِنْ طِينٍ - ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلَالَةٍ مِنْ مَاءٍ مَهِينٍ - ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِنْ رُوحِهِ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا مَا تَشْكُرُونَ –خداوند است که تمامی چیزهای مورد نیاز خلقت انسان را خلق فرمود و خلقت انسان را در طین ( در آیه دیگر در صلصال و از حما مسنون) آغاز کرد و نسل بعد از آنرا ( نسلی که از طین بیرون آمد که همان ترکیبات اولیه پایه حیات است) در سلاله آب کم قرار داد (نطفه اولیه حیات یا نطفه امشاج) و سپس آن را سر و سامان داد  (در پروسه تکامل قرار داد) و نطفه سوی شده را از روح خود در آن دمید و سپس اعضاء بدن گوش و چشم و قلب را در آن قرار داد ولی اندکی این موضوع را درک میکنند و سپاس گذارند. این آیه را با تحولات درون زمین اولیه که بر اساس علم  بیان شد مقایسه کنید. نطفه سوی شده که روح خدا را گرفت فاقد هیچگونه اعضای بدن بوده است ولی در پروسه تکامل و در روند زمان بر آن را دریافت میکند. حال آیه بعد را مرور کنیم

وَاللَّهُ أَخْرَجَكُم مِّن بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ لَا تَعْلَمُونَ شَيْئًا وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ- خداوند زمانی که شما را از شکم امهات (نیای مادری در دوران میلیارد ها سال قبل) بیرون می آورد (بصورت خلق بعد از خلق) چیزی نمی دانستید و زمانی که از شکم امهات بیرون آمدید بعد از آن برای شما گوش و چشم و قلب قرارداد نحل- 16 این آیه تکمیل کننده آیات قبل است. دو مطلب مهم در آیه است اول زمانی که شما از شکم نیای خود خارج می شدید فاقد علم و آگاهی بودید و هیچ نمی دانستید. چرا که هنوز اعضای بدن نداشتید. وقتی جنین در رحم مادران رشد میکنند و به عنوان نوزاد بیرون می آیند آگاهی دارند و گرسنگی و تشنگی را میدانند و با گریه کردن خواست خود را بیان میکنند احساسات دارند، صدای مادر را تشخیص میدهند بعلاوه گوش و چشم و قلب دارند. بنابراین این آیه هیچ ارتباطی با جنین در شکم مادران فعلی نیست این آیه زمانی را میفرماید که بصورت نطفه اولیه یعنی باکتری های سه گانه بودید جمله وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ در این آیه را با قسمت اول آیه الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ وَبَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسَانِ مِنْ طِينٍ - ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلَالَةٍ مِنْ مَاءٍ مَهِينٍ - ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِنْ رُوحِهِ مقایسه کنیم متوجه می شویم که والله اخرجکم من بطون امهاتکم همان دوران نطفه اولیه حیات است.به آیه زیر توجه فرمائید.

هَلْ أَتَى عَلَى الْإِنسَانِ حِينٌ مِّنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُن شَيْئًا مَّذْكُورًا- إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن نُّطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَّبْتَلِيهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِيعًا بَصِيرًا- إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا- آیا برانسان دوره ای نگذشت که چیز قابل ذکری نبود (همان سه دوره باکتری های اولیه که جزئ سرنوشت خلقتی انسان بوده ولی قابل ذکر نبوده است)- ما انسان را از نطفه اولیه حیات نطفه امشاج خلق کردیم و آن را در پروسه آزمایش قرار دادیم یا مبتلا کردیم سپس شنوائی و بینائی را در آن قرار دادیم و راهش را (راه تکاملی آن را) هموار کردیم
أَلَمْ نَخْلُقكُّم مِّن مَّاء مَّهِينٍ- فَجَعَلْنَاهُ فِي قَرَارٍ مَّكِينٍ- إِلَى قَدَرٍ مَّعْلُومٍ- فَقَدَرْنَا فَنِعْمَ الْقَادِرُونَ- ایا شما را از نطفه تقدیری که مقدر می شود نیافریدم و آن نطفه را در جایگاه استوار قرار ندادیم تا زمان معینی پس برنامه ریزی کردیم وچه برنامه ریزی توانایی انجام دادیم

آیه وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلآئِكَةِ إِنِّى خَالِقٌ بَشَراً مِّن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ فَإِذَا سَوَّيْتُه وَنَفَخْتُ فِيه مِن رُّوحِى فَقَعُواْ لَه سَاجِدِينَ حجر 28. این آیه هم تکمیل کننده  آیه  بالا است. می فرماید من خلق کننده بشری خواهم بود از حما مسنون و در سنگ رس وقتی آن را ساختم و سر و سامان و روح خودم را در آن قرار دادم به او سجده کنید. جمله. الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ وَبَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسَانِ مِنْ طِينٍ - ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلَالَةٍ مِنْ مَاءٍ مَهِينٍ همان خلق بشر در صلصال و از حما مسنون است. آیات همه با هم ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. در آیات فوق میفرماید نطفه  اولیه که در صلصال و از حما مسنون خلق شد را سر و سامان دادم و به نطفه کاملی که شرایط اعضای نفخ من روحی داشت تبدیل کردم. این نطفه چیزی داشته که  خداوند روح خود را در آن نفخه کرد. در تحولات زمین اولیه اشاره کردیم که نطفه اولیه حیات از ژن ناقص و یک رشته ای یعنی RNA تشکیل شده بود که در سه دوره تاریکی زمین به یوکایوت ها تبدیل شدند.

یوکایوت ها دارای هسته و غشاء پیچیده دور آن برخودار شدند و به علاوه دارای ژن کامل DNA شدند. ژن برنامه ریزی حیات موجود زنده است ولی فرمان آن را باید امر خداوند در دست داشته باشد و امر خداوند روح آن است و خداوند با روح خود در موجودات آنها را بسوی تکامل برتر رهنمود میکند. آیه زیر اصل مطلب این نوشتار را بیان میکند.

ایحسب الْإِنسَانُ أَن یُتْرَکَ سُدًى أَلَمْ یَکُ نُطْفَةً مِّن مَّنِیٍّ یُمْنَى ثُمَّ کَانَ عَلَقَةً فَخَلَقَ فَسَوَّى فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَیْنِ الذَّکَرَ وَالْأُنثَى آیا انسان می پندارد که به حال خود رها میشود. آیا او نطفه ای در تقدیر نبود که مقدر میشود ( دوران طولانی سه دوره تکامل نطفه اولیه حیات نطفه امشاج) و سپس علقه بود که خلق می شود و سر و سامان می یابد و جنسیت نر و مادینگی در آن قرار داده میشود. جنسیت یعنی دارای ژن کامل میشود و از زمانی که ژن کامل در آن نهادینه می شود تکثیر بصورت جنسیت است. و علقه ژن کامل و روح خدا را می گیرد و نفس واحده میشود و تمامی موجودات زنده از آن منشاء میشوند. چرا ملائکه به فرمان خداوند در علقه  قرار داده  می شود. ملائکه امر و دستور و قوانین طبیعت هستند. علقه برای ادامه تکامل خود به آنزیم ها نیاز دارند و قوانین فیزیکی و شیمیائی فراوانی باید در آن قرار گیرند و ملائکه همان قوانین هستند که به فرمان خداوند در علقه  قرار می گیرند. بنابراین تک سلولی تکامل یافته هسته دار با ژن کامل می تواند همان علقه باشد که تمامی جانداران در حیات زمین از آن منشعب شدند. علقه نفس واحده است

سید محمد تقوی اهرمی مصادف با شب اول ماه رجب  6 اسفند 1398ویرایش جدید تیر ماه1399

• قبلی
• بعدی