نطفه و مفهوم واقعی آن در قرآن

منتشر شده در پنج شنبه, 18 شهریور 1400

مقدمه نوشتار


کلمه نطفه 12 بار در قرآن آمده که تنها یک مورد با الف و لام و بقیه بدون آن و همین یک بار معنی دیگر نطفه ها را مشخص می کند. نطفه در تمامی آیات یک معنی می دهد ولی در مراحل مختلف خلقت انسان در زمین اولیه که به صورت انواع نطفه حاکمیت حیات را در اختیار داشتند. اولین نطفه بیرون آمده از سنگ رس نطفه امشاج نبتلیه است که در حقیقت پیش نطفه است و بعد می شود نطفه دوم باکتری غیر هوازی و بدون هسته و غشاء هسته ای یا غشاء کاملا ابتدائی، سوم باکتری غیر هوازی بدون هسته و غشاء هسته ای فتو سنتز و چهارم تک سلولی غیر هوازی بدون غشاء هسته ای تولید کننده اکسیژن و در مرحله آخر نطفه تک سلولی هوازی با هسته تکامل یافته با ژنوم کامل که کروموزوم جنسیتی نر و ماده و روح خدا(امر و فرمان خدا برای هدایت ژنوم موجودات جاندار) در آن قرار داده می شود که علقه است. همه این نطفه ها به جز علقه حامل ژن ار.ان.ای و علقه تنها نطفه تکامل یافته است که ژنوم کامل دی.ان.آی از ار.ان.ای به تکامل می رسد همه این دوازده آیه نطفه رخ دادی در زمین اولیه طی دوران حدود دو و نیم میلیارد سال که انسان به صورت نطفه بوده و از علقه به بعد دیگر نطفه نبوده است.

سرنوشت تکاملی انسان در دوران نطفه


در هیچ آیه ای نطفه آب مرد نیست و در رحم زن هم استقرار ندارد. بعد از علقه نطفه از لقاح نر و ماده در جانداران به عنوان ابزار تکثیر عمل می کند از جمله انسان و خداوند نطفه را با کلمه خلق کردم بیان می فرماید. خلق و انشاء دو مفهوم خاص خود را دارند و ما نمی توانیم هر وقت دلمان خاص برای آن ها معنی درست کنیم. خلق یک پدیده در پروسه حیات فقط یک بار صورت گرفته که قرآن می فرماید قُلْ هَلْ مِنْ شُرَکائِکُمْ مَنْ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعيدُهُ قُلِ اللَّهُ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعيدُهُ فَأَنَّي تُؤْفَکُونَ- بگو آیا از شریکان که شما (برای خدا تراشیده اید) کسی هست که خلقت را آغاز کند و سپس آن را باز آفرینی کند بگو خدا است که خلقت را آغاز می کند و سپس آن را باز آفرینی می کند. این باز آفرینی خلق اول حیات است خلقکم من تراب ثم من نطفه بیان گر یک موضوع کاملا علمی و مورد بحث داغ علم زیست شناسی است. روش قرآن این طور است که وقایع و رخداد های علمی مهم را در لابلای یک داستان و یا یک تمثیل بیان می کند. مثلا دانشمندان بحث چگونه مولکول بی جان که در خاک ایجاد شد مولکول شیمیایی زنجیره ای که جان نداشت، خلق شد و سپس به نطفه جاندار تبدیل شد و خلق جاندار از بی جان معمای بزرگ علم زیست شناسی است که خداوند روی این کلام تاکید می کند شما را از خاک خلق کردم و سپس از نطفه، بی جان به جان دار. جهان بینی قرآن در خلقت انسان نکته ظریفی را بیان می کند.خداوند ابتدا خلق می کند و سپس به سوی هدف نهائی هدایت می کند که همان سامان دادن آن است.

قَالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى- گفت خدای ما به هر چیزی خلقت خاص آن را عطا می کند و سپس آن را به مقصود هدایت می کند. کیهان هم در لحظه کوتاهی خلق شد و سپس سامان داده شد .این تکیه کلام قرآن است. ابتدا دو عنصر اصلی هیدروژن و هلیوم خلق شدند و سپس این دو عنصر با هم جوشی هسته ای در شرایط  خاص انجام دادند و کهکشان ها را ساختند. خلق فسوی. انسان هم از مولکول اولیه حیات که تمامی مولکول های مورد نیاز ساختار او در آن وجود داشت خلق شد و سپس سامان داده شد. قدر فهدی خداوند برنامه ریزی می کند و سپس آن را به مقصود هدایت می کند. خداوند در همه جا و همه مراحل خلقت حضور فعال دارد. ما خدا را کنار می گذاریم و داستان درست می کنیم.


تعریف نطفه از نظر علم زیست شناسی


نطفه عمل لقاح کروموزم نر و کروموزوم ماده است و سلولی که از لقاح این دو ایجاد می شود را نطفه یا تخم می نامند. هیچ کدام از این دو کروموزوم نر و ماده به تنهایی نمی توانند نطفه باشند. اسپرم مرد یک تک سلولی درون یک غشاء محافظتی و همراه آب معمولی برای آسان کردن تحرک و شنای آن به سمت کروموزوم ماده است که درون محفظه اوول قرار گرفته است. این که ما نطفه را منی بدانیم مطابق علم و آیات در قرآن نیست. هیچ جا در قرآن منی معنی آب مرد نمی دهد و این از تصورات کهن است که هم چنان به آن وفادار مانده ایم. نطفه طبق برنامه ریزی تدوین شده خداوند متعال و طی پروسه زمان بر و از ترکیبات اولیه ساختار مولکول ار.ان.ای است که ابتدا خلق می شود و در غشاء سلولی گذاشته و سامان می یابد تا به نطفه تکامل یافته تبدیل شود. دانشمندان پس از مطرح کردن نظریه های مختلف چگونگی پیدایش حیات اخیرا به نظریه دنیای ار.ان.ای رسیدند که بیان می کند اولین سلول زنده باید اولین نطفه حیات باشد. نطفه باید به روش خاص خود تکثیر و ادامه حیات دهند. اسپرم هم تک سلولی است و ژن خود را از ژنوم بدن دریافت کرده است ولی نطفه اولیه حیات ژن خود را پایه ژنوم موجودات زنده است در خاک و از ترکیبات ساده ساختار مولکول ار.ان.ای که درون لایه سنگ رس ایجاد و با فرمان خداوند حیات دار می شود. اسپرم نمی تواند خود تکثیر پذیر باشد طول عمر آن کوتاه است.


بررسی آیاتی که به نطفه اشاره کرده است

أَ يَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَنْ يُتْرَكَ سُدىً- أَ لَمْ يَكُ نُطْفَةً مِنْ مَنِيٍّ يُمْنى‌- ثُمَّ كانَ عَلَقَةً فَخَلَقَ فَسَوَّى- فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَ الْأُنْثى‌-آیات 36 تا 38 سوره سوره قیامت آیا انسان می پندارد که به حال خود رها می شود-آیا او نطفه تقدیری نبود که مقدر می شود( به نطفه کامل تبدیل می شود که ژنوم جنسیتی نر و ماده هر کدام جفت درآن قرارداده می شود)سپس علقه شد که خلق می گردد و سامان داده می شود( بعد از سامان داده شدن آن قابلیت کروموزوم جنسیتی نر و ماده را دریافت و در آن قرار داده می شود و روش تکثیر در ژنوم دی.ان.ای کامل که روش جنسیتی است بدست می آورد. آیه46 سوره جم هم بررسی کنیم.


وَأَنَّهُ خَلَقَ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَوَالْأُنْثى‌- مِنْ نُطْفَةٍ إِذا تُمْنى- وَأَنَّ عَلَيْهِ النَّشْأَةَ الْأُخْرى و خدا است که حنسیت نر و مادینگی را در نطفه ای که مقدر می شود خلق کرد و نشاء پایانی( تکامل) هم بر عهده او است. در این دو آیه مطلب مهمی نهفته است. اگر ما نطفه را منی در نظر بگیریم و منی آب مرد و نطفه هم آب مرد است. معنی نُطْفَةً مِنْ مَنِيٍّ يُمْنى‌ نطفه ای از آب مرد که ریخته می شود، معنی نطفه و منی تفکیک شده یعنی نطفه منی نیست. منی خودش نطفه است چه گونه می خواهیم توجیه کنیم. منی مفاهیم دیگری هم دارد که مهمترین آن آرزو و برنامه است که در خیال پرورده می شود. دراین جا برنامه ای است که طرح شده و به انجام می رسد. خداوند برنامه تدوین شده برای خلقت انسان داشته نطفه ای که تقدیر الهی در سنگ رس و از رسوب حما مسنون ایجاد کرد و در توده سیاه رسوب شده در سنگ رس مولکول زنجیره ای ار.ان.ای درست شده است ولی حیات ندارد. یک مولکول شیمیائی است که در آب کم ماء مهین رسوب می کند. بر اساس آیه و جعلنا من الماء کل شیئ حی همه موجودات زنده در آب حیات داده شد. خداوند می فرماید نطفه اولیه را در سنگ رس خلق کردم آیا با این آیه مطابقت دارد. مطابق آیه وَبَدَأَ خَلْقَ الإِنسَانِ مِن طِينٍ- ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِن سُلالَةٍ مِّن مَّاء مَّهِينٍ- خلقت انسان در سنگ رس شروع  و در آب کم رسوب داده می شود. پس ماء مهین نمی تواند باستناد این آیه آب مرد باشد. مولکول اولیه حیات در سنگ رس خلق می شود ولی حیات ندارد و در آب کم حیات دار می شود. آیات خلقت انسان به آب مرد اشاره نکرده و تصورات ذهنی گذشتگان است.


نطفه در تمام آیات در زمین اولیه و روی پوسته جامد زمین است

 

ولَقَدْ خَلَقْنَا الإِنسَانَ مِن سُلاَلَةٍ مِّن طِينٍ - ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِي قَرَارٍ مَّكِينٍ- در حقیقت ما انسان را از رسوب در سنگ رس خلق کردیم و و نطفه ( که در سنگ رس و از حما مسنون خلق کردیم ) را در غشاء استوار قرار دادیم. دقت در این آیه ما رابه واقعیت نطفه اولیه حیات رهنمود می کند. انسان از رسوب در سنگ رس خلق شد. ولقد خلقنا الانسان من صلصال من حما مسنون مساوی است با ولقد خلقنا الانسان من سلاله من طین . این دو آیه مکمل هم هستند از رسوب در سنگ رس انسان خلق می شود. از رسوب و در سنگ رس چه بیرون آمده که با خلقت انسان ارتباط داشته است اولین نطفه و اولین مولکول ار.ان.ای .این نطفه را خداوند جعلناه که همان نطفه بیرون آمده از سنگ رس است را در جایگاه استوار قرار می دهد. آیا نطفه ای که از رسوب بیرون آمده در رحم برده می شود با کدام منطق ترجمه آیه چنین چیزی را می گوید.

گذشتگان چنین تصور کردند و آن هم در هزار و چهار صد سال قبل. آیه بعد می فرماید ثم خلقنا النطفه علقه النطفه نطفه ال ابتدای نطفه مشخص می کند که منظور نطفه نام برده شده است که از رسوب در سنگ رس بیرون آمده. اینجا برای تطبیق این آیه با نظر گذشتگان چشمان خودمان را بر قواعد عربی می بندیم و النطفه را درست معنی نمی کنیم.

قتل الانسان ما اکفره- من ای شیء خلقه- من نطفه خلقه فقدره-ثم السبیل یسره. مرگ بر این انسان پوشاننده حقیقت (خلقت انسان و سایر موارد در قرآن)- این انسان اکفره از چه خلق شده است .از نطفه ای خلق شده که در تقدیر الهی قرار گرفت. قدر با فتحه ق و تشدید دال تقدیر و سرنوشت است و قدر با فتحه ق و سکون دال اندازه . چگونه آسان آیات خداوند را بر می گردانیم. آیه بعد می فرماید راه نطفه را هموار و آسان کردیم سبیل معنی راه ، مسیر تکامل آن. این جا  هدایت و سعادت معنی نمی دهد. آیا نطفه در رحم مشمول ثم السبیل یسره می گردد. مشکلی در راهش نیست که هموار شود. ژنوم برنامه آن را در حافظه دارد. منظور نطفه اولیه حیات است که در راه تکامل آن مشکلات وجود اکسیژن، امواج ماوراء بنفش، حفاظت آن در جو زمین که هنوز حفاظ نداشت و فاکتور های بیشمار دیگر که خداوند با تدبیر و برنامه ریزی مسیر آن را هموار است.


ماء مهین آب مرد نیست

 

الَمْ نَخْلُقْكُمْ مِنْ ماءٍ مَهِينٍ-فجلعناه فی قرار مکین- الی قدر معلوم-فقدرنا فنعم القادرون-آیا شما را در آب کم خلق نکردیم و (آنچه در ماء مهین خلق شد) را در پوشش استوار تا مدت معین قرارندادیم. و ما چه برنامه ریزی انجام دادیم و چه برنامه قدرتمندی انجام دادیم. اگر انسان از آب مرد خلق شده باشد به این معنی است که خداوند اطلاعی از نقش زن  در خلقت انسان نداشته بعلاوه می فرماید خلق کردم و خلق کردن هم فقط یک بار صورت می گیرد و اکنون باز آفرینی خلق اولیه است. آیه 5 سوره سجده واضح آب مهین را بیان می فرماید.


الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ - وَبَدَأَ خَلْقَ الإِنسَانِ مِن طِينٍ- ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِن سُلالَةٍ مِّن مَّاء - ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِن رُّوحِهِ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالأَبْصَارَ وَالأَفْئِدَةَ قَلِيلا مَّا تَشْكُرُون- خداوند است که تمامی ملزومات لازم برای خلق انسان را خلق کرد و خلقت انسان را در سنگ رس شروع کرد و سپس نسل بیرون آمده از سنگ رس را ( که ترکیبات اولیه و ساده ساختار شیمیایی انسان که همان ژن اولیه حیات است)را از رسوب در آب کم قرار داد و (نطفه بیرون آمده از رسوب را سامان داد (تا علقه شد و ژنوم کامل دی ان.ای و جنسیت نر و ماده را در آن قرار داد) و روح که امر خداوند است (برای فرماندهی ژنوم موجودان زنده )را در آن نفخه شد. تا اینجا نطفه است هنوز عضوی در آن قرار داده نشده. اگر ما نفخ من روحی را درون رحم بدانیم، روح در کدام قسمت جنین نفخه می شود. آیا قبل از اینکه نطفه دارای عضو شود روح گرفته است. باید بدانیم که بر اساس علم زیست شناسی با انعقاد نطفه همه اعضاء برنامه ریزی شده وجود دارند ولی ریز هستند و نیاز به رشد دارند. بنابراین این رخداد در رحم صورت نمی گیرد و در زمین اولیه و در علقه نفس واحده است که تمام جانداران از آن سرچشمه می گیرند.

برای اینکه باور کنید که ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِن سُلالَةٍ مِّن مَّاء مَّهِين همان من صلصال من حما مسنون است یک آیه دیگر را بررسی می کنیم. آیه 71 و 72 سوره ص و28 حجر و5 سوره سجده کلمه ثم جعل نسله من سلاله من ماء مهین مترادف است با من طین و هم چنین با من صلصال من حما مسنون و همه در زمین اولیه و قبل از سویته و نفخ من روحی است.


إِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي خَالِقٌ بَشَرًا مِنْ طِينٍ - فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِينَ –این آیه همان آیه است که به جای من صلصال من حما مسنون می فرماید انی خالق بشرا من طین. بنابراین طین مساوی است با من صلصال من حما مسنون. بدین طریق پاسخ شبهه طین و صلصال من حما مسنون داده می شود. مکمل این آیه را هم ملاحظه فرمایید.


وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي خَالِقٌ بَشَرًا مِّن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ- فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُواْ لَهُ سَاجِدِينَ-حجر 28


الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ - وَبَدَأَ خَلْقَ الإِنسَانِ مِن طِينٍ- ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِن سُلالَةٍ مِّن مَّاء مَّهِينٍ- ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِن رُّوحِهِ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالأَبْصَارَ وَالأَفْئِدَةَ قَلِيلا مَّا تَشْكُرُون.


آیه اول سوره انسان هم نکات جالبی را به یاد آوری می کند وآن بداء خلق الانسان من طین که انسان در حال ساخته شدن بوده تا اولین نطفه حیات از رسوب حمامسنون و در صلصال بیرون آید، همان هل اتی علی الانسان حسن من الدهر است که منجر به خلق اولین نطفه حیات می شود. کلمه فجعلنا سمیع بصیرا هم همان- وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالأَبْصَارَ وَالأَفْئِدَةَ.
هَلْ أَتى‌ عَلَى الْإِنْسانِ حِينٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُنْ شَيْئاً مَذْكُوراً - إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشاجٍ نَبْتَلِيهِ فَجَعَلْناهُ سَمِيعاً بَصِيراً-
تفکر در آیات و مقایسه آیات خلقت انسان و توجه در نکات مشترک بهترین راه برای تاویل و درک مفهوم آیات است. بنابراین انسان ابتدا در سنگ رس که بیان علمی آن است و بیان عامیانه آن تراب است و سپس در نطفه خلق گردید. خَلَقَ الاِنسـانَ مِن نُطفَة-واللّهُ خَلَقَكُم مِن تُراب ثُمَّ مِن نُطفَة. در هیچ آیه ای که کلمه نطفه و منی ذکر شده منظور آب مرد و رحم زن نیست و این از تخیلات ذهنی و بر داشت دانشمندان صدر اسلام از قبیل ابن عباس که تمامی این تصورات از او است بر باور ما نقش بسته و قرن ها آن را تکرار و به نسل بعد منتقل کرده ایم و بدون تفکر در باره آن ها و مقایسه با آیات دیگر خلقت در قرآن. آیات خلقت انسان از نطفه با یکدیگر هم آهنگ هستند و یک مطلب ممکن است با تغییراتی برای درک بیشتر موضوع تکرار شده است و باید با روش قرآن آشنا شویم. به روز رسانی آیات علمی قرآن ضرورت اجتناب نا پذیری است و باید قرآن را از مهجوریت علمی بییرون آوریم تا دانشمندان علوم طبیعی اعجاز قرآن را بدانند و حقایق نباید پشت پرده تحجر پنهان شود. سید محمد تقوی اهرمی 18/6/1400

 

بازدید: 3322