داستان آدم و نقد و بررسی دیدگاه مفسرین

مقدمه نوشتار
داستان آدم در قرآن که به نظر من باید ظهور آدم در پروسه حیات نامید  چنان با تصورات ذهنی غلط از زمان صدر اسلام در اذهان جای گرفته که واقعیت آن مطابق نظر قرآن در پشت پرده نا آگاهی مستور مانده است. آدم خلق نمی شود و کلمه خلق آدم در قرآن نیامده تنها مقایسه چگونگی خلقت حضرت عیسی ع با آدم اشاره شده و آدم همان انسان است که در سنگ رس و رسوب حما مسنون به مولکول RNA تبدیل و با یک فرمان کن فیکون در این مولکول که پایه شروع تکامل ژنوم جانداران است از بی جان به جاندار تبدیل می شود که آدم هم مشمول خلق الانسان می شود. حضرت عیسی ع هم با یک فرمان کن فیکون به ژنوم جنسیتی حضرت مریم ع موجود می شود. آیه 59 سوره آل عمران- إِنَّ مَثَلَ عِيسَىٰ عِنْدَ اللَّهِ كَمَثَلِ آدَمَ ۖ خَلَقَهُ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ-بدرستیکه مثال عیسی نزد خدا (چگونگی خلق )مانند مثل آدم است که او را در خاک خلق کرد و سپس به او فرمود باش و شد. آدم در خلق انسان و پروسه تکامل و در مرحله چهارم از مراحل تکامل در قرآن که صورکم است از بین مردم تکامل نیافته برای جانشینی انسان هوشمند انتخاب شد. و لقد خلقنا الانسان من صلصال من حمإ مسنون-در واقع ما انسان را از رسوب حما مسنون در سنگ رس خلق کردیم. انسان دو بار خلق نمی شود یکبار درسنگ رس سفال مانند صلصال کلفخارو یک بارآدم از گل. متاسفانه در چند مورد خلقت انسان، قیامت و جهنم مفسرین به سایر آیات برای تفسیر مراجعه نمی کنند. کلمه خلق یک پدیده فقط یک بار رخ می دهد و آنهم در پروسه حیات در طبیعت زمین. آدم پدر و مادر دارد و خداوند او را که بین افراد قبیله تکامل یافته برای ادامه دادن نسل انسان هوشمند برگزید (انتخاب کرد) که جانشین همه انسان نما ها در زمین باشد و سایر انسان نما منقرض شدند. به آیه 33 سوره آل عمران توجه فرمایید- إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ - ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ-خداوند آدم و نوح و آل عمران و آل ابراهیم را بر جهانیان اصطفی کرد. اصطفی یعنی از بین افراد هم نوع به عنوان خالص و شایسته تر برگزید-همه آنها اولاد دیگری بودند بچه پدرشان بودند خداوند سمیع و دانا است. قبیله آدم همان قوم آخرین در پروسه تکامل است. آدم در همین زمین مانند سایرین دوره تکامل را طی کرد و صورت دهی شد. خلیفه جانشین نسل قبل شد و تمامی انسان ها بنی آدم هستند.  کلمه خلیفه خدا غلط مگر خدا در طبیعت حضور ندارد که برای خودش جانشین بگذارد؟ وَرَبُّكَ الْغَنِيُّ ذُو الرَّحْمَةِ إِن يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَيَسْتَخْلِفْ مِن بَعْدِكُم مَّا يَشَاء كَمَآ أَنشَأَكُم مِّن ذُرِّيَّةِ قَوْمٍ آخَرِينَ-و خدای تو بی نیاز و رحمتگر است اگر بخواهد شما را می برد و پس از شما هر که را بخواهد جانشین شما می کند هم چنان که شما را از ذریه گروه آخری پدید آورد.133 انعام

مراحل تکامل انسان تا ظهور آدم

قرآن دارای چهار دوره تکامل حیات است که کمتر مورد توجه مفسرین محترم قرار گرفته. آیات 6 تا 8 سوره انفطار خطاب به انسان می فرماید- يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ- الَّذي خَلَقَكَ فَسَوَّاكَ فَعَدَلَكَ في‏ أَيِّ صُورَةٍ ما شاءَ رَكَّبَكَ – ای انسان تو را چه شده که در برابر خدای کریم این همه مغرور شده این خدا است که تو را خلق کرد و سپس سامان داد و سپس اعضای تو را موزون ساخت ( جعل لکم السمع و الابصار و الافئده به ساختن اعضاء بدن پرداخت) و در نهایت تو را به شکلی که خواست خودش بود صورت دهی کرد. بنابراین خداوند در چهار مرحله انسان را خلق و به تکامل رساند .این مراحل شامل تمام حیات در زمین است.  این آیه اگر درست درک شود بسیاری از آیات خلقت انسان و ظهور آدم را می توانیم آسان بفهمیم. در آیات متعددی هر کدام از این دوره ها اشاره شده و از سیاق آیات می توان زمان و تحولات تکامل جانداران را بدست آورد. به طور نمونه آدم به عنوان انسان تمام دوره ها را طی کرده و اینکه آدم قبلا در بهشت غیر از زمین بوده و و از آن بهشت اخراج و به زمین منتقل شد تصورات ذهنی غلط است وَلَقَدْ خَلَقْنَاكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنَاكُمْ ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلآئِكَةِ اسْجُدُواْ لآدَمَ فَسَجَدُواْ إِلاَّ إِبْلِيسَ لَمْ يَكُن مِّنَ السَّاجِدِينَ- با توجه به چهار دوره بیان شده ترجمه آیه می شود
و شما را آفریدم، و صورت دهی کردیم، آنگاه به فرشتگان گفتیم  آدم را سجده کنید همه، جز ابلیس، سجده کردند و ابلیس در شمار سجده کنندگان نبود بنابراین طبق این آیه آدم دوره نخست خلقناکم در سنگ رس و از توده رسوب شده در آن تا صورناکم  پروسه تکامل را طی کرده و پایان دوره تکامل صورناکم، صورت دهی انسان هوشمند بوده کلمه ثم قلنا بیان گر این است که آدم در پایان پروسه تکامل توسط خداوند از بین نسل قوم آخرین انتخاب شد. ملائکه دو بار در پروسه تکامل به بشر و آدم سجده می کنند و فاصله این دو رخداد نزدیک به یک میلیارد سال است. زمان را از آیات قرآن و مقایسه با علم زمین شناسی در آورده ام. بشر نخستین ساختار مادی تکامل یافته بعد از دو دوره خلقناکم و فسواکم می باشد که علقه خلق می شود که همان نفس واحده است که تمامی جانداران گیاهی و جانوری با روش تکثیر پذیری ژنتیکی و کروموزوم جنسیتی زوجین الذکر و الانثی دو جفت XX و  XYو گرفتن روح امرخداوند از آن منشاء شدند وهیچ ارتباطی به آدم ندارد. در حقیقت آدم خود بنی بشر است و ما هم بنی بشر و هم بنی آدم هستیم. بشر و مفاهیم گسترده آن در قرآن-
 آیات 9 تا 11 سوره سجده بوضوح مراحل تکامل تا عدلکم را بیان فرموده-الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ وَبَدَأَ خَلْقَ الإِنسَانِ مِن طِينٍ - ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِن سُلالَةٍ مِّن مَّاء مَّهِينٍ - ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِن رُّوحِهِ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالأَبْصَارَ وَالأَفْئِدَةَ قَلِيلا مَّا تَشْكُرُون-خداوند است که تمام ملزومات لازم برای خلق انسان به طور شایسته خلق کرد و خلقت انسان را در سنگ رس آغاز نمود (در دوره خلقناکم اقوات در چهار دوره مولکول های مورد نیاز پایه ژنوم جانداران را ایجاد کرد) سپس نسل تشکیل شده از آغاز خلقت در سنگ رس را در رسوب در آب کم قرار داد(برای پلی مریزه شدن مولکول RNA  که باید در آب کم صورت گیرد و به این ترتیب و به استناد آیات دیگر نخستین نطفه جاندار حیات- نطفه امشاج نبتلیه-پا به عرصه وجود گذاشت سپس آن را در دومین دوره فسواکم سامان داد. ثم سواه و نفخ فیه من روحیه و روح که امر خداوند است را در نطفه تکامل یافته در پروسه سواکم که نطفه علقه است قرار داد و نخستین نطفه ساختار مادی انسان و جانداران با تکامل ژنوم پا به عرصه وجود گذاشت که بشر نامیده شد - نفس واحده اولین تک سلولی خلق شده در زمین و ملائکه به آن سجده کردند و سپس در دوره عدلکم اعضاء را در آن نطفه تکامل یافته به طریق زوجین الذکر و الانثی کروموزوم جنسیتی قرار داد وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالأَبْصَارَ وَالأَفْئِدَةَ. در این آیه که مهمترین قسمت تکامل حیات است و حدود سه میلیارد سال طول کشید که به مضغه پر سولی ها منجر شد. أَیَحْسَبُ الْإِنسَانُ أَن یُتْرَکَ سُدًى أَلَمْ یَکُ نُطْفَةً مِّن مَّنِیٍّ یُمْنَى ثُمَّ کَانَ عَلَقَةً فَخَلَقَ فَسَوَّى فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَیْنِ الذَّکَرَ وَالْأُنثَى-ایا انسان گمان می کند بی هدف رها می شود آیا او نطفه تقدیری نبود که مقدر می شود (نطفه امشاج بیرون آمده از سنگ رس ) و سپس علقه شد، پس خلق می شود و سپس در دوره زمان بر فسوی سر و سامان می یابد و در آن جنسیت نر و مادینگی  قرار می گیرد. تصویر زیرمراحل خلقکم و سواکم یا دوره خلق نطفه امشاج تا نطفه علقه در تاریخ زمین شناسی بر حسب 4/6 میلیارد سال قبل تا کنون، رنگ سبز دوره ظلمات ثلاثه و سماء طارق است.

ذکر و انثی ظهور آغاز توارث در علقه را می رساند. بنابراین کلمه سوی و سویته یک مرحله خاصی در خلقت انسان است و بهتر است از خود کلمه در بیان خلقت انسان استفاده شود. پس سویته مرحله شکل گرفتن حیات در کره زمین است و از آنجائیکه هدف ایجاد حیات در زمین از نظر قرآن خلقت انسان است، سویته یک مرحله مهم  در سرنوشت خلقتی انسان است حیات در زمین انشاء شد، انشائکم فی الارض شما را در زمین انشاء کردیم. قسم به نفس و چگونگی سوی شدنش فالهمها فجورها و تقوا ها که در آن اخلاقیان یا ساختار معنوی را در آن الهام کردیم  و نفس و ما سواها و مفهوم واقعی و قرآنی آن
 علقه(خون بسته) در جنین وجود ندارد، علقه و مضغه مراحل روند  تکامل حیات در زمین اولیه است. این از تصورات کهن بر باور ما نشسته است و با قرآن و علم روز مطابقت ندارد. نمی توان تصور کرد که در جنین خلق پشت خلق صورت پذیرد. تکامل حیات با ظهور آدم به پایان رسید و دیگر هیچ خلقی در طبیعت صورت نمی گیرد مطالبی که عنوان شد در دو آیه زیر بیان شده است باید توجه داشت که زمین پس از خلق در دو دوره مطابق آیات 9 تا 12 سوره فصلت و بلا فاصله پس از تشکیل پوسته جامد زمین رواسی که درصد بالائی از کانی رس دارد و به صورت گداخته و در حال سرد شدن است کانی رس که در حقیقت در کوره گداخته زمین به صورت سنگ رس سراسر زمین را پوشانده و تحولات زمین طوری است که همه جا سنگ است و بخار آب و پس از سرد شدن هم هم چنان سنگ است و با آب نمی توان گل درست کرد و بو هم ندارد که گندیده باشد و ملائکه تا چند میلیارد سال هم در زمین هنگام شروع خلق انسان بگردند خاکی پیدا نمی کنند که با آن گل بد بو و گندیده درست کنند این تصورات غلط است که در ترجمه ها عنوان می شود حال دو آیه زیر را بررسی می کنیم.آیات 26 تا 28 سوره حجر
وَلَقَدْ خَلَقْنَا الإِنسَانَ مِن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ- وَالْجَآنَّ خَلَقْنَاهُ مِن قَبْلُ مِن نَّارِ السَّمُومِ- وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي خَالِقٌ بَشَرًا مِّن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ- فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُواْ لَهُ سَاجِدِينَ-در حقیقت ما انسان را در سنگ رس و از رسوب سیاه حما مسنون خلق کردیم و جان را قبل از آن در نار سموم (جهنم سقر قبل از انبساط کیهان) خلق کرده بودیم. چرا خداوند اشاره به جان کرده آن هم هنگام خلق انسان در حال شدن که به صورت نطفه اولیه حیات از رسوب سیاه و در سنگ رس بیرون می آید، وقتی به عمق مفهوم آیه نگاه کنیم به این نتیجه می رسیم که بدون جان امکان خلق انسان نبوده است و جان الکترون است که پیوند های اتمی و مولکولی را ایجاد می کند. و برای ساخت مولکول RNA پایه ژنوم جانداران نیاز به برخی اتم ها که با هم پیوند دهند و با توجه به آیه بالا در سوره سجده خلق انسان از مواد اولیه شیمیائی شروع به تشکیل می شود تا چند میلیارد سال بعد آدم در زمین ظاهر شود. نکته ای که باید اشاره کنم که مفسرین محترم بدانند و در ترجمه آیات زیر ترجمه انحرافی آیات خلقت انسان را منتشر نکنند این است که معنی وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ- وَالْجَآنَّ خَلَقْنَاهُ مِن قَبْلُ مِن نَّارِ السَّمُومِ- وهمانا ما انسان را از گِلى خشك، از گِلى سياه متغير و بو گرفته، آفريديم- و قبل از انسان، جنّ را از آتشى سوزان و نافذ آفريديم همان طور که در بالا اشاره کردم زمانی که انسان در حما مسنون و در صلصال خلق شد خاکی در زمین نبود که گل بشود بعلاوه بد بو و متغیر مربوط به زمان صدر اسلام بود که با گل خانه درست می کردند و خاک را با آب گل می کردند و می گذاشتند بماند تا قوام یابد و بد بو و رنگ آن تغییر کند وبا آن خشت گلی درست کنند. باید تفکرات مطابق علم روز تغییر کند و جمله قبل از انسان جن را از آتشی سوزان آفریدیم هم درست نیست اول جان است و نه جن و دوم جان را در نار سموم محدوده قبل از انبساط کیهان از ذرات بنیادی خلق فرمود. نار سموم جهنم سقر است.
 حال آیه 71 سوره ص را بررسی و با آیه بالا مقایسه می کنیم- إِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي خَالِقٌ بَشَرًا مِنْ طِينٍ - فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِينَ – بنابراین چیزی که از طین بیرون می آید به استناد آیه زیر نطفه امشاج نبتلیه است - وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن سُلَالَةٍ مِّن طِينٍ- ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِي قَرَارٍ مَّكِينٍ- و به درستی و یا در حقیت ما انسان را از رسوب در سنگ رس (من صلصال من حما مسنون) خلق کردیم و نطفه (بیرون آمده از طین) را در پوشش و یا غشاء محکم و استوار قرار دادیم غشاء سلولی و غشاء تکامل یافته هسته ای. مفسرین نطفه بیرون آمده از سنگ رس را میلیارد ها سال می پراندند و بر اساس نظر گذشتگان صدر اسلام آن را آب مرد گرفته اند و قرارمکین هم رحم زن معنی کرده اند که از نظر قرآن آیه چنین مفهومی ندارد. مطلبی که از این آیه استنباط می شود در آیه سوره حجر می فرماید- إِنِّي خَالِقٌ بَشَرًا مِّن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ- و در آیه فوق می فرماید- إِنِّي خَالِقٌ بَشَرًا مِنْ طِينٍ یعنی صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ هم معنی با طین است و طین هم رس است که با آب می شود گل البته در آن زمان صلصال کالفخار بود سفال تازه از زمین مذاب بیرون آمده سخت و صلب و سنگ ، خاک هم میلیارد ها سال بعد در اثر فرسایش سنگ ها به وجود آمد که قرآن چه زیبا به آن اشاره می فرماید. آیات زیر پیدایش خاک کشاورزی در پروسه تکامل و ایجاد مراتع اشاره فرموده آیه 27 سوره نازعات زمان پیدای خاک کشاورزی را بیان می فرماید.

أَأَنتُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمِ السَّمَاء بَنَاهَا- رَفَعَ سَمْکَهَا فَسَوَّاهَا- وَأَغْطَشَ لَیْلَهَا وَأَخْرَجَ ضُحَاهَا- وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِکَ دَحَاهَا- أَخْرَجَ مِنْهَا مَاءهَا وَمَرْعَاهَا- وَالْجِبَالَ أَرْسَاهَا- مَتَاعًا لَّکُمْ وَلِأَنْعَامِکُمْ- آیا خلق شما مهمتراست یا بنای آسمان (جو زمین )–آسمانی که سقف آن را بالا برد و سپس آن را سر و سامان داد و تکمیل کرد- و شب آن را تاریک و روزش را روشن گردانید- و بعد از آن خشکی را گسترش داد- و در آن چشمه ها و مراتع را بیرون آورد- و کوه ها را استوار و پا  بر جا تثبیت کرد –  متاعی است برای شما و چهارپایان شما. والارض بعد ذلک دحاها معنی کره زمین نمی دهد که برخی دحوالارض را روز تولد زمین می نامند  نکته مهم جمله وَأَغْطَشَ لَیْلَهَا وَأَخْرَجَ ضُحَاهَا است که اشاره به قبل از پیدایش هفت طبقه جو زمین که روز و شب ماهیت خود را باز می یابند. قبل از آن جو یکپارچه تاریک و دخان بود و سماء طارق دردوره سه گانه ظلمات ثلاثه از باکتری های منشاء شده از نطفه امشاج دو و نیم میلیارد سال حفاظت آن ها را بر عهده داشتند در حقیقت باکتری ها اجداد کهن و باستانی ما هستند که در دوره سواکم با برنامه ریزی خداوند ژنوم RNA در نطفه امشاج را به ِDNA  در نطفه علقه به تکامل رساندند برای تکامل ژنوم جانداران بدون تکامل ژنوم عملا ادامه روند تکامل عملی نمی شد. به آیات ۲۵ سوره عبس. نگاه کنیم که به پیدایش خاک کشاورزی و ایجاد مراتع اشاره می فرماید أَنَّا صَبَبْنَا الْمَاء صَبًّا-ثُمَّ شَقَقْنَا الْأَرْضَ شَقًّا-فَأَنبَتْنَا فِیهَا حَبًّا-آب را بصورت باران شدید مکررنازل کردیم وسپس  زمین(خاک که همه سنگ بود) را ریز ریزکردیم و دانه را در آن کاشتیم که همان أَخْرَجَ مِنْهَا مَاءهَا وَمَرْعَاهَا است - ثُمَّ شَقَقْنَا الْأَرْضَ شَقًّا و راز علمی درون.
ظهور آدم
طبق نظر دانشمندان زیست و زمین شناسی انسان نما ها حدود یک میلیون سال پیش در پروسه تکامل با قوم مختلف ظاهر شدند و با احتمال زیاد نئاندرتال ها همان قوم آخرین هستند که در غار ها و قبیله های کوچک و پراکنده زندگی می کردند. آیه 30 بقره قوم های قبل از آدم که منقرض شدند را بیان میفرماید.

أَ لَمْ يَرَوْا کَمْ أَهْلَکْنا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ قَرْنٍ مَکَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ ما لَمْ نُمَکِّنْ لَکُمْ وَ أَرْسَلْنَا السَّماءَ عَلَيْهِمْ مِدْراراً وَ جَعَلْنَا الْأَنْهارَ تَجْري مِنْ تَحْتِهِمْ فَأَهْلَکْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَ أَنْشَأْنا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْن آخَرينَ- آيا نمی نگرند كه چه بسيار امت‌هاى پيش از آنان را هلاك كرديم، با آنكه در زمين به آنان جايگاه و نعمت هایی داده بوديم كه به شما نداده‌ايم؟ و (باران و بركت) آسمان را پى در پى برايشان فرستاديم و نهرهاى آب از زير پاهايشان جارى ساختيم، پس آنان را به به دلیل ذنوب در آن ها هلاك كرديم و أَنْشَأْنا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْناً آخَرينَ و بعد از آن ها نسل آخر را انشاء کردیم. کلمات من قبلهم و نعمت هائی که به شما نداده ایم  استعاره از قبل از انسان هوشمند است و طبیعت بسیار زیبا و نعمت فراوان که به مانند آن به شما نداده ایم هم استعاره از بهشتی است که آدم از آن اخراج می شود. البته بهشت بی مسئولیتی است. این است که نسل های انسان نما ها بر ذنوبشان هلاک و منقرض کردیم. معنی ذنوب با فتحه ذ به معنی پر پشم و مو بودن و معنی ذنوب با ضمه ذ معنی گناه کردن است در زمان نزول آیات خط کوفی اعراب نداشت و زمانی که اعراب گذاری کردند همان تفسیر و بر داشت ابن عباس معنی گناه کردن جا افتاد و روی معنی دیگر کار نشد. احتمالا با توجه به سیاق آیه و  جمله انشانا من بعدهم قرن آخرین بعد از آن ها قوم آخری را در پروسه انشاء بیرون آوردیم و منظور از ذنوب گناه کار نیست به دلیل پر مو بودن که خصیصه انسان نما های قبلی از انواع مختلف بوده که به مرور زمان از مو های آنها کاسته شده. گناه کردن مخصوص انسان هوشمند است . بنابراین انسان نما ها بدنی پر مو داشتند و برای صورناکم آدم باید در پروسه تکامل انشاء شوند و صورت دهی به صورت احسن صورکم آدم از همان انسان نما های پر مو بوده است و نسل آخر خلقت انسان را که در حقیقت انشاء آخر بود بیرون آوردیم-. توجه فرمائید انشانا من بعدهم قرن آخرین با آیه ثُمَّ أَنشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَر در آیه 14 سوره مومنون مفهوم روح از آن استنباط نمی شود. در آیات 10 سوره اعراف به بعد نکات مهمی اشاره شده که با هم بررسی کنیم.َ 

وَلَقَدْ مَكَّنَّاكُمْ فِي الأَرْضِ وَجَعَلْنَا لَكُمْ فِيهَا مَعَايِشَ قَلِيلاً مَّا تَشْكُرُونَ- وَلَقَدْ خَلَقْنَاكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنَاكُمْ ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلآئِكَةِ اسْجُدُواْ لآدَمَ فَسَجَدُواْ إِلاَّ إِبْلِيسَ لَمْ يَكُن مِّنَ السَّاجِدِينَ- وَيَا آدَمُ اسْكُنْ أَنتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ فَكُلاَ مِنْ حَيْثُ شِئْتُمَا وَلاَ تَقْرَبَا هَـذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِينَ-فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ لِيُبْدِيَ لَهُمَا مَا وُورِيَ عَنْهُمَا مِن سَوْءَاتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَـذِهِ الشَّجَرَةِ إِلاَّ أَن تَكُونَا مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ-فَدَلاَّهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْءَاتُهُمَا وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِن وَرَقِ الْجَنَّةِ وَنَادَاهُمَا رَبُّهُمَا أَلَمْ أَنْهَكُمَا عَن تِلْكُمَا الشَّجَرَةِ وَأَقُل لَّكُمَا إِنَّ الشَّيْطَآنَ لَكُمَا عَدُوٌّ مُّبِينٌ –
شما را در زمین سکونت دادیم و معیشت شما را تامین کردیم-و شما را خلق کردیم و صورت دهی کردیم (و در پایان تکامل انسان) به ملائکه گفتیم به آدم سجده کنیدبه جز ابلیس همه سجده کردند-به آدم خطاب شد ای آدم تو و همسرت در بهشت سکونت کنید و بهره ببرید اما به این درخت نزدیک نشوید در این صورت به خود ظلم می کنید-شیطان آن ها را وسوسه کرد تا شرمگاهشان که بر آن ها پوشیده بود آشکار کند و گفت خدا شما را منع کرده که جزء ملائکه نشوید- و شیطان آن دو را بفریفت و به پستی افکند چون از آن درخت خوردند شرمگاه هایشان آشکار شد و به پوشیدن خویش از برگ های درخت پرداختند پروردگارشان ندا داد: آیا شما را از آن درخت منع نکرده بودم و نگفته بودم که شیطان به آشکارا دشمن شماست؟
آیات پر مفهوم با توجه به سایر آیات در باره آدم به این نتیجه می رسیم که آیات فوق تاویل دارند مانند خواب که در 60 سوره اسراء خداوند به آن اشاره کرده است و آیه قبل از خطاب به ملائکه است.
وَإِذْ قُلْنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ ۚ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ ۚ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْيَانًا كَبِيرًا
و (یاد کن) هنگامی را که به تو گفتیم: یقیناً پروردگارت به مردم احاطه کامل دارد و آن خوابی را که به تو نشان دادیم و نیز درخت لعنت شده در قرآن را جز برای آزمایش مردم قرار ندادیم و ما به مردم هشدار می دهیم، ولی آنان در حال افزایش سر پیچی  تا طغیانی بزرگ هستند. بلافاصله در آیه بعد به سجده ملائکه به آدم می پردازد. إِذْ قُلْنَا لِلْمَلآئِكَةِ اسْجُدُواْ لآدَمَ فَسَجَدُواْ إَلاَّ إِبْلِيسَ قَالَ أَأَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِينًا-رویائی که حضرت محمد ص در خواب دید در حقیقت استعاره از تاویل داشتن آیات ظهور آدم است. موضوع شجره ملعونه درختی است که آدم از آن منع شد. حال چرا شجره است اینجا شجره درخت نیست اشاره به دو پدیده که خداوند در علقه قرار داد وعلقه نفس واحده است -ونفس و ما سوی ها فالهمها فجورها و تقوا ها. فجور شجره ملعونه و یا خبیثه است و تقوا شجره طیبه است و خداوند در ساختار معنوی انسان همراه با ساختار مادی قرار داد- خُلق و خَلق و فرق آن ها - و در ژنوم جانداران رشد کرد تا در آدم به ثمر رسید و خداوند آدم را مورد آزمایش قرار داد که آیا او به تکامل معنوی رسیده یا خیرو این آزمایشی بود که برای آدم ترتیب داد و شیطان وسوسه نفسانی آدم بود که خودش را نشان داد. این رخداد در داستان حضرت آدم به یکباره اتفاق نمی افتد زمان بر بوده است. اینکه این وسوسه نفسانی باعث شد که آدم خوب را از بد تشخیص دهد و بداند که لخت است و باید شرمگاهش را بپوشاند تحول معنوی در آدم است. ظاهر امر این است که شیطان برای آدم کارخیر انجام داده ولی مفهوم باطن عامل اختیار است که وسوسه شیطانی بر آن غالب می شود. هر دو توبه کردند و خداوند آن دو را از محیطی که در آن بودند خارج کرد و تحول در زندگی آن ها رخ داد و بار مسئولیت که کوه آن را نپذیرفت بر گردنشان افتاد. مکان زندگی آنها تغییر نکرد و آدم در بین سایر قوم آخرین ادامه زندگی داد وخداوند آن ها هدایت می کرد و زبان و قواعد تکلم نام گذاری پدیده های اطراف را به آدم یاد داد. وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء كُلَّهَا و شناختن خالق متعال در انسان هوشمند آغاز شد- اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ - خَلَقَ الْإِنْسانَ مِنْ عَلَقٍ - اقْرَأْ وَ رَبُّكَ الْأَكْرَمُ - الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ - عَلَّمَ الْإِنْسانَ ما لَمْ يَعْلَمْ –بخوان به نام خدایت که خلقت را آغاز کرد و انسان را از علقه (علقه خون بسته در رحم نیست بی ارزش کردن کلمات خداوند با تصورات ذهنی کهن ضربه به قرآن و نفی تمامی آیات خلقت است در حقیقت انحراف در آیات خدا ایجاد کردن است) خلق کرد بخوان به نام خدای کریم ترین که نوشتن را آموخت و به انسان ندانستنی ها را یاد داد.در پایان آیه مهمی را می خوانیم که خداوند انحراف در معنی کلمات خداوند گناهی بزرگ است-ا نَّ الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي آياتِنا لا يَخْفَوْنَ عَلَيْنا أَ فَمَنْ يُلْقى‌ فِي النَّارِ خَيْرٌ أَمْ مَنْ يَأْتِي آمِناً يَوْمَ الْقِيامَةِ اعْمَلُوا ما شِئْتُمْ إِنَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ فصلت-40 كسانى كه در آيات ما به انحراف مى‌روند بر ما پوشيده نيستند، پس آيا كسى كه در آتش افكنده مى‌شود بهتر است يا كسى كه در روز قيامت در آرامش حاضر مى‌شود؟ شما هر چه مى‌خواهيد انجام دهيد، قطعاً خداوند به آن چه عمل مى‌كنيد، بينا است
سید محمد تقوی اهرمی 7/8/1404