علم آگاهی و تصورات ذهنی برای رسیدن به واقعیت ها در قرآن

مقدمه نوشتار

قرآن کلام خداوند است برای هدایت انسان به صراط مستقیم، کوتاه ترین راه برای رسیدن به تقوا. تقوا استوار بودن در اعتقاد به کلام خداوند است. تقوا به معنی تنها پرهیزکار بودن نیست کسی که قرآن را بشناسد و آگاهی به اهداف آن داشته باشد در ایمان ثابت قدم و استوار است با ثقوا است. صنع الله الذی اتقن کل شیء. خداوند کوه ها را در زمین استوار و پا بر جا ساخت در حالی که با زمین مانند ابر در حرکت هستند ولی ما این حرکت را درک نمی کنیم. وَتَرَى الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ صُنْعَ اللَّهِ الَّذِي أَتْقَنَ كُلَّ شَيْءٍ إِنَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَفْعَلُونَ-کوه ها را میبینی و می پنداری که ساکن هستند در حالی که مانند ابر در حرکت هستند و این ساخت خداوند است (صنعت خدا است) و خداوند است که همه جهان مادی را استوار بنا کرد و او به کارهایی که می کنید آگاه است. زمین با سرعت 1667 کیلومتر در ساعت به دور خود میچرخد و با سرعت حدود صد هزار کیلومتر در ساعت به دور خورشید در حرکت است و خورشید و سیارات آن از جمله زمین با سرعت عجیب 220 کیلومتر در ثانیه به دور کهکشان راه شیری در حرکت هستند. ولی ما احساس نمی کنیم که زمین در حرکت است.

این سرعت ها همه حساب شده و دقیق هستند . با نیروی گرانش زمین و خورشید و کهکشان راه شیری با نیروی گریز مرکز این حرکات در تعادل هستند و ما کوچکترین تکانی را احساس نمی کنیم تقارن اصل و پایه خلقت است این اتقن کل شیء صنع خداوند است. اتق استوار طوری که کوچکترین انحرافی ندارد و تقوا هم استواری در ایمان است. زمانی میتوانیم به درجه تقوا برسیم که قرآن که کلام خداوند است را خوب بشناسیم. جهان بینی آن را درک کنیم. خداوند به ما آگاهی داده، عقل و فکر داده و اساس خلقت جهان مادی هم بر علم یعنی علوم طبیعی استوار است. در قرآن دو نوع آیات داریم محکمات که اصل قرآن است و اصول اعتقادی و فقه اسلامی بر آن بنا شده و نوع دیگر آیات که متشابهات هستند و با علوم طبیعی ارتباط دارند برای تحکیم آیات محکمات نازل شده اند. آیات متشابه را خداوند به این دلیل در قرآن قرار داده که با کشف مفهوم واقعی آن ها با ابزار علوم طبیعی انسان عصر شکوفائی علم که  علم را به عنوان معیار واقعیت ها قرار داده به واقعیت خداوند ایمان بیاورد. بنابراین علوم طبیعی ابزار تاویل آیات متشابه هستند.

علم و کاربرد آن در قرآن

اللَّهُ الَّذِي سخَّرَ لَكُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ فِيهِ بِأَمْرِهِ وَلِتَبْتَغُوا مِن فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
خداوند است که دریا را مسخر شما ساخت و کشتی به امر خداوند در آن حرکت میکند. امر خداوند اینجا قوانین طبیعت و نیرو است که کشتی را به حرکت در می آورد و نیرو می تواند باد باشد و یا نیروی جایگزین که انسان اختراع می کند. امر خداوند با طبیعت مادی سر و کار دارد.

وَسَخَّرَ لَكُم مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مِّنْهُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لَّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ-و هر آنچه در زمین و جو هفت طبقه آن است را نیز مسخر شما ساخت و این برای کسانی که اهل تفکر و تعقل هستند آیاتی از خداوند هستند. این جا سماوات را جایی معرفی کرده که در تسخیر انسان قرار داده. آیا سماوات در این جا کیهان است؟ به آخر آیه توجه فرمایید لقوم یتفکرون. نفرموده به منابع کهن رجوع کنید و نگاه کنید آباء و اجداد ما سماوات را چه معنی کرده اند. از این آیه چنین استنباط می شود که سماوات و الارض و هر چه در آن است مانند کشتی در تسخیر انسان قرار داده است. سماوات در دسترس انسان قرار داده شده و تنها میتواند جو هفت طبقه زمین باشد حال به آیه 16 همان سوره نگاه کنیم.

وَلَقَدْ آتَيْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ-ما به بنی اسرائیل کتاب و علم داوری و نبوت عطا کردیم و از خوراکی های پاکیزه رزق و روزی آنها قرار دادیم و آنها را بر جهانیان برتری دادیم. آیا آیه مشمول زمان قبل اسلام است یا این آیه در زمان حال نیز ارتباط دارد. تمامی آیات در قرآن که خطاب به رسول اکرم(ص) و یا در تمثیل ها و داستان ها نقل می شود همه تذکر به انسان های تمام قرون است. آیا قبل از اسلام بنی اسرائیل یعنی قوم یهود و مسیحی بر جهانیان برتری داشتند. تمدن و برتر از یونانیان و ایرانی ها بود و این آیه به زمان حال بر می گردد. زمانی که ما مسلمانان سرگرم اختلافات فرقه ای شدیم و مسیحی ها و یهودی ها علم را از آن خود کردند و ما از علم که کشف امر خدا در طبیعت است بی بهره شدیم. به آیه بعد توجه فرمایید این ها واقعیت است. آیه 17 و18 همان سوره.

وَآتَيْنَاهُم بَيِّنَاتٍ مِّنَ الْأَمْرِ فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمْ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ- به آنها دلایل آشکار از امر خود را نشان دادیم (دلایل آشکار از قوانین طبیعت را که کشف کردند به آنها نشان دادیم) ولی بعد از اینکه دانش برای آنها آمد از روی بغیا بینهم (کینه از کلیسا و کنیسه به خدا پشت کردند و علم را دست آویز مخالفت با حقانیت خداوند قرار دادند) خدا در روز قیامت در آنچه اختلاف کردند داوری خواهد کرد. آیه بعد هم مشمول این زمان است.

ثُمَّ جَعَلْنَاكَ عَلَى شَرِيعَةٍ مِّنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْهَا وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاء الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ –پس تو را به راه امر (قوانین خدا در طبیعت) قرار دادیم از آن تبعیت کن و از هوی نفسانی و تصورات ذهنی نا آگاهان بر حذر باش. مگر حضرت رسول اکرم(ص) غیر از راه قرآن و وحی راه دیگری میرفت. آن زمان این تصورات ذهنی و اختلافات در آیات متشابه آن هم با تصورات ذهنی غیر علمی وجود نداشت و همه یکدست به فرمان وحی خداوند استوار بودند. اینجا خطاب به راه اسلام است و تصوراتی که اکنون بروز کرده است. وقتی حضرت رسول اکرم(ص) به خدا شکایت می کند که قوم من قرآن را مهجور کردند به زمان صدر اسلام بر می گردد یا به زمان حال که تمامی آیات علمی و متشابه قرآن را با تصورات غلط ذهنی گذشتگان از اعتبار علمی انداخته ایم.

هَذَا بَصَائِرُ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّقَوْمِ يُوقِنُونَ 20 همان سوره-این قرآن مایه بصیرت مردم است و هدایت و رحمتی برای اهل یقین است.

أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَن يَهْدِيهِ مِن بَعْدِ اللَّهِ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ 23 همان سوره- آیا آن کسی که تصورات ذهنی خود را خدای خود قرار داد و خدا او از راه علم گمراه کرد و بر روی گوش و دل آنان مهر نهاد و بر چشمان آنها پرده انداخت. آیا اگر خداوند هدایت نکند، چه کسی او را هدایت میکند. چرا پند نمی گیرید. خطاب به دانشمندان علوم طبیعی است که خدا را در معادلات قوانین طبیعت قرار نمی دهند و هوی نفسانی خود را خدا گرفته اند، مانند هاوکینگ که گفت قوانین طبیعت همه کاره هستند و خدایی وجود ندارد. در اصل خدای او قوانین طبیعت بودند و خدا از راه علم خود او را گمراه کرد.

وَقَالُوا مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا وَمَا يُهْلِكُنَا إِلَّا الدَّهْرُ وَمَا لَهُم بِذَلِكَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا يَظُنُّونَ-25 همان سوره گفتند جز زندگی دنیا چیزی دیگری نیست که در آن ما می میریم و زنده می شویم قانون مرگ و زندگی، یعنی قیامت وجود ندارد. در باره آن هیچ دانشی ندارند و در تصورات ذهنی خود هستند. هر کس بدون علم و آگاهی مطلبی را بیان کند که با علوم طبیعی سر و کار داشته باشد مانند خلقت انسان، قیامت و ماهیت علمی آن می شود خیالات و تصورات ذهنی، الا یظنون.
در آیات فوق پیوند ایمان به خدا و علوم طبیعی را بیان می فرماید . تمامی آیات متشابه قرآن با علوم طبیعی پیوند دارند و خداوند آن آیات را مانند خلقت کیهان، خلقت زمین تا ایجاد هفت آسمان، خلقت انسان، تکامل نطفه تا انسان که با تصورات ذهنی آن را به درون رحم برده ایم و آیات متشابه فراوان دیگر در باره هفت آسمان ، قیامت، ملائکه، جن و انس. این آیات را خداوند برای انسان های این نسل که با علوم طبیعی سر و کار دارند و همه چیز را با عینک علم نگاه می کنند نازل فرموده تا به حقانیت خداوند ایمان بیاورند. ما چه بر سر این آیات در آورده ایم و نظر گذشتگان 1400 سال قبل را ملاک قضاوت خود قرار داده ایم و تمامی آیات را از اعتبار علمی انداخته ایم.

امروزه طوری عمل کرده ایم که نظر گذشتگان  عین مفهوم آیات متشابه قرآن جا افتاده است و معاندین و مخالفین هم از این موضع قرآن را مورد هجوم قرار داده اند تا جایی که برای دانستن وحی به آیات وحی مراجعه نکرده و نظر گذشتگان را عین قرآن به عمد معرفی کرده و وحی را که در قرآن صراحتا نزول آن در بیداری است را  رویا و خواب رسولانه معرفی میکند تا تردید در ایمان دانشجویان ما ایجاد کند. آنهایی که او را در سایت های اسلامی نواندیش دینی معرفی می کنند. کسی که وحی  خداوند را قبول ندارد که اساس ایمان ما به خدا است و با بازی با کلمات برای خود فلسفه ای ایجاد کرده و رزق و روزی خود را میبرد را روشنفکر دینی می نامیم.  در خاتمه کلام به آیه زیر هم توجه فرمایید. به مقاله فیزیک و شیوه نزول وحی در قرآن مراجعه فرمایید آیا وحی به رسول اکرم در خواب بوده یا بیداری .

الَّذِينَ اتَّخَذُواْ دِينَهُمْ لَهْوًا وَلَعِبًا وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا فَالْيَوْمَ نَنسَاهُمْ كَمَا نَسُواْ لِقَاء يَوْمِهِمْ هَـذَا وَمَا كَانُواْ بِآيَاتِنَا يَجْحَدُونَ- کسانی که امروزه دین خود را بازیچه (تصورات ذهنی خود قرار داده اند) و زندگی دنیا آنها را فریب داده فراموش می کنیم، همچنان که آنها هم رسیدن به روز قیامت را از یاد برده اند( ایمان دارند و زندگی دنیا و مال و منال و رفاء آنها مشغول معاش کرده و آن روز را به یاد نمی آورند) و تلاشی برای روشن کردن آیات ما نمی کنند. وما کانوا بایاتنا یجحدون. چرا توان این را نداریم که در موضوعات طبیعی در قرآن به یک وحدت نظر برسیم، چون خودمان گرفتار آن تصورت ذهنی شده ایم.
وَلَقَدْ جِئْنَاهُم بِكِتَابٍ فَصَّلْنَاهُ عَلَى عِلْمٍ هُدًى وَرَحْمَةً لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ- در حقیقت برای هدایت مومنان و رحمت و هدایت برای آنها کتابی آورده ایم که در آن هر چیز را از روی دانش به تفصیل   بیان کرده ایم. فقه اسلامی بر آیات محکمات استوار است و اصل دین است. احادیث و روایات هم به کمک فقه اسلامی می آیند ولی آیات متشابه را که خداوند در آیه 7 سوره آل عمران از تفسیر منع کرده نمی شود با نظر گذشتگان تفسیر کرد باید بر اساس علم روز بیان کرد. آیات متشابه فقط تاویل دارد و هر کس نمی تواند تاویل آن را بیان کند جز اینکه راسخون فی العلم باشد. دانشمندان علوم طبیعی که امر خداوند را در جهان مادی که غیب مشهودات است را کشف میکنند. اگر قرار بود همه گذشتگان بشوند راسخون فی العلم ضرورتی نداشت خداوند بفرماید تاویل آیات متشابه را خداوند می داند و راسخون فی العلم. حال به چه دلیل راسخون فی العلم تنها دانشمندان علوم طبیعی هستند. زیرا آیات متشابه با علوم طبیعی سر و کار دارند و خداوند با تمثیل و تشبیه برای نسل شکوفائی علم نازل فرموده است. قرآن را باید فهمید و درک کرد و مطابق آن عمل کرد. آیه 36 سوره اسراء

تاویل آیات متشابه با تصورات ذهنی عاقبت بخیری ندارد

هَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ تَأْوِيلَهُ يَوْمَ يَأْتِي تَأْوِيلُهُ يَقُولُ الَّذِينَ نَسُوهُ مِن قَبْلُ قَدْ جَاءتْ رُسُلُ رَبِّنَا بِالْحَقِّ فَهَل لَّنَا مِن شُفَعَاء فَيَشْفَعُواْ لَنَا أَوْ نُرَدُّ فَنَعْمَلَ غَيْرَ الَّذِي كُنَّا نَعْمَلُ قَدْ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ وَضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ-آیا تاویلهایی که می کردید را در این روز می بیند (خطاب به کافران نیست به ما است) روزی که تاویل ها آشکار شود (در قیامت) کسانی که آن را از یاد برده بودند خواهند گفت رسولان ما حق را آوردند ولی ما تاویل خاص خودمان را کردیم گویند آیا برای ما شفیعانی است تا ما را شفاعت کنند و واسطه بشوند تا ما دو باره به دنیا بر گردیم و کاری جز آن انجام دهیم  تاویل درست به خلق الله بدهیم. عملی نیست قطعا آنان سرمایه ای خود را باخته و آنچه به دروغ می افکندند از کف دادند.

در تفسیر این آیات هل ینظرون الا تاویله را به کافران ارتباط می دهند و این طور تفسیر می کنند آیا کافران جز تاویل کتاب(تحقق تهدید های قرآن (انتظار دیگری دارند.) و در پایان آیه هم آنچه به دروغ می ساختند را به بت ها نسبت می دهند. کلمه تاویل را هم اعمال ترجمه می کنند.

و لاتقف ما لیس لک به علم إن السمع و البصر و الفؤاد کلّ أُولئک کان عنه مسئولاً ز آنچه به آن علم نداری، پیروی مکن، چرا که گوش و چشم و دل، همه مسئول اند.
وَمَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا-آنها درباره آن (ملائکه را فرشته خواندن)علمی ندارند مگر تصورات ذهنی غلط و تصورات ذهنی راه رسیدن به حقیقت چیزی نیست.

خداوند کسانی که از روی ناآگاهی و تعصب بر نظر گذشتگان مطلبی را می نویسند و آن را به خدا نسبت میدهند را عملی زشت و ناپسند می داند 70 سوره بقره
فَوَيْلٌ لِلَّذينَ يَکْتُبُونَ الْکِتابَ بِأَيْديهِمْ ثُمَّ يَقُولُونَ هذا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ لِيَشْتَرُوا بِهِ ثَمَناً قَليلاً فَوَيْلٌ لَهُمْ مِمَّا کَتَبَتْ أَيْديهِمْ وَ وَيْلٌ لَهُمْ مِمَّا يَکْسِبُونَ- وای بر کسانی که با دستهایشان چیزی را می نویسند سپس می گویند این از جانب خداست تا آن را به بهای اندکی بفروشند پس وای بر آن ها و از آن چه که کسب کردند.

مثال در آیات متشابه قرآن فراوان است. در آیه فَلْيَنظُرِ الْإِنسَانُ مِمَّ خُلِقَ- خُلِقَ مِن مَّاء دَافِقٍ- يَخْرُجُ مِن بَيْنِ الصُّلْبِ وَالتَّرَائِبِ در کجا این آیه ماء دافق را آب مرد معرفی کرده و کجا صلب و ترائب پشت مرد و سینه زن است. آیا این کلام خداوند است یا تصورات ذهنی که هیچ ارتباطی با قرآن ندارد. طوری این تخیلات غلط را جا انداخته اند که همه تصور می کنند کلام خدا است. مگر هر آب جهنده و بیرون رونده آب مرد است. تا به حال با خود فکر نکرده ایم نظری که در 1300 سال که علمی وجود نداشت بیان شده، ممکن است اشتباه باشد و سری هم باید به علم زیست شناسی و پیدایش حیات بزنیم و دنبال آب بیرون رونده بگردیم شاید منظور خداوند متعال آب دیگری باشد که در پیدایش انسان نقش داشته است. سید محمد تقوی اهرمی-تیر ماه 1399-ویرایش جدید فروردین 1403

• قبلی
• بعدی