خلقت کیهان از هیچ نظر علوم طبیعی و قران

 مقدمه نوشتار

جهان خالقی دارد و خدای یکتا خالق کل جهان است قل الله خالق کل شیئ و هو الواحد القهار برای اثبات خدا باید او را شناخت و اسماء صفاتی و فعلی او را درک کرد تمام عالم و عالم شهادت که برای ما قابل درک هستند وجود مادی دارند و جزء کل شی قرار می گیرند به عبارتی کل کیهان همه جلوه اویند عالم غیب السماوات و الارض( بعد پنهانی یا ماوراء کیهان) هم درید قدرت اوست. موضوعات پشت پرده جهان مادی هم غیب است اما غیب سماوات و الارض، ماوراء جهان مادی یا ماوراء کل شی و آگاهی و علم نسبت به آن ها  فقط خاص خدا است و هیچکس قدرت  درک آن را ندارد. و عنده مفاتح الغیب لا یعلمها الا هو، چگونگی برنامه ریزی خلقت و صدور اوامر الهی در آن و سیستم اجرائی این اوامر که  مدیریت کیهان از زمان آغاز تاکنون در آن صورت می گیرد در قرآن عرش نامیده می شود جزء عالم غیب السموات و الارض است و دسترسی بدان ممکن است زیرا مدیریت جهان مادی قرار دارد و علم می تواند به آن دسترسی داشته باشد. بنابراین ما دو غیب دادیم غیب جهان مادی که دسترسی به آن به کمک علم امکان پذیر است  غیب سماوات والارض جائی که کیهان غیب بود و یا نبود هم ملک خدا است و دسترسی به آن امکان پذیر نیست عرش در محدوده جهان مادی است خداوند خلق می کند و سپس سامان می دهد.به عبارتی معنی مدیریت یا طرح و برنامه خلقت کیهان یا خلقت زمین می دهد که از متن آیه خاصی استنباط می شود. ما آثار و نشانه های آن را در جاری شدن قوانین طبیعت شاهد هستیم که همان قوانین فیزیکی و مکانیسم و ساختار کل کیهان و حیات در دنیا که همان کره زمین است. علم تمامی آنها نزد خدا است و او از این علم به انسان عطا فرموده و این در خصلت ذاتی انسان است که این علم را کشف کند . یعلم ما بین ایدیهم و ما خلفهم ولا یحیطون بشی من علمه الا بما شاء احاطه انسان به  این علم که علوم طبیعی یا علوم تجربی نیز جزء آن است خواست خدا است این اراده و خواست خدا که در کتاب آفرینش ثبت شده به این معنی است هر کس تلاش کند و از مسیر دستیابی به علم حرکت کند به آن میرسد.

علم مخلوق خدا است از جمله علوم تجربی

هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون .آیا کسانی که علم و آگاهی  دارند با آن هائی که ندارند برابرند. خداوند متعال  به علم و دانش اهمیت ویژه ای میدهد. در آیه سوره مجادله می فرماید.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قِيلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوا فِي الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا يَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ وَإِذَا قِيلَ انشُزُوا فَانشُزُوا يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ - "ای کسانی که ایمان آورده اید، چون شما را گویند در مجالس جای باز کنید، جای باز کنید تا خدا در کار شما گشایش دهد و چون گویند برخیزید، برخیزید خدا ارج آن ها یی را که ایمان آورده اند بالا میبرد و کسانی را که اهل علم هستند به درجاتی  فرا تر بالا می برد و خدا به کارهایی که می کنید آگاه است ".

خداوند کسانی که دانش آموخته اند  را در ردیف الذین آمنوا قرار می دهد و برای آنها درجات بالایی در نظر گرفته است و خدا کلیه کار های انسان ها را زیر نظر دارد و همه را می داند. کمال مطلوب خواست خدا این است که کشف راز خلقت و دست یافتن به علوم خدا در جهان مادی که مکررا و مو کدا در قرآن به عنوان نشانه های قدرت باری تعالی یاد شده با خالق آن پیوند داده شود و همراه با ایمان به خدا باشد. یعنی دانشمندان به این باور برسند که این همه پیچیدگی و ظرافت و نظم حاکم در جهان مادی به برنامه ریزی و طراحی صانع اصلی آن مربوط می شود. خدا در بسیاری از آیات انسان را تشویق می کند در خلقت آسمان ها و زمین بیاندیشد. برخی سعی دارند دین را از علوم طبیعی جدا کنند، در حالی که آیات متشابه قرآن ریشه در این علوم دارد.  

ا وَلَمْ يَتَفَكَّرُوا فِي أَنفُسِهِمْ مَا خَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ وَأَجَلٍ مُّسَمًّى وَإِنَّ كَثِيرًا مِّنَ النَّاسِ بِلِقَاء رَبِّهِمْ لَكَافِرُونَ " آیا نزد خودتان فکر نمی کنید خدا چگونه مجموعه زمین و هفت آسمان و تمام آنچه که در آن قرار دارد را آفرید" با این مقدمه کوتاه  وارد بحث چگونگی خلقت کیهان از دیدگاه علم فیزیک و اختر شناسی و قرآن می شویم. 

                                                          خلقت کیهان از دیدگاه علم فیزیک و قرآن

ابتدا نظریه قرآن را با استناد به آیات مربوطه  شروع می کنیم و با سخنان گهربار حضرت فاطمه (ع) در خطبه معروف به ایشان آغاز میکنم. اِبْتَدَعَ الْاَشْیاءَ لا مِنْ شَىْ‏ءٍ كانَ قَبْلَها، وَ اَنْشَاَها بِلاَاحْتِذاءِ اَمْثِلَةٍ اِمْتَثَلَها، كَوَّنَها بِقُدْرَتِهِ وَ ذَرَأَها بمشیته  و همه چيز(جهان مادی ) را از هيچ پديد آورد و براي آفرينش آن ها الگو و نمونه‏ اي نداشت (کپی برداری نکرد) بلكه آنها را به قدرتش آفريد و به اراده ‏اش خلق كرد. چه جمله پر معنی و زیبائی در آغاز خلقت این چنین بود دقت شود اول از هیچ آفرید و بعد از چیز دیگری خلق کرد. ابداع به معنی بوجود آوردن چیزی که قبلا نبوده  یعنی شی از غیر شی یا  به زبان علمی امروزی یعنی از هیچ . شی به معنی اعم ماده است و کل شیئ در عبارت قرآنی یعنی تمامی کائنات یا کیهان( کل شیی هر چیز هم معنی می دهد) و انشاء نیز به معنی ایجاد بدون الگوی قبلی و هدایت یا  پرورش به سوی مقصود، انشاء خلق و ایجاد تا مرحله رسیدن به هدف مطلوب و انشاء زمان بر است پس به تعبیر آن حضرت خدا کیهان را از هیچ ابداع کرد و تنها از نیروی ذاتی خودش بدون آنکه الگوئی از آن قبل وجود داشته باشد اول کیهان را ابداع کرد یعنی از هیچ آفرید و سپس آن را خلق کرد به تعبیر و تفسیر علامه طباطبائی رحمه الله الیه. خلق به معنی ایجاد از چیز دیگر است .

یک کلمه کلیدی دیگر هم داریم بنام فاطر یعنی باز کننده و به تعبیر علامه شکافنده. بنابراین ما باسه کلمه کلیدی و مهم در آفرینش کیهان از دید قرآن سر و کار داریم اول ابداع یا  بدیع  دوم  فطرهن (باز کردن ) و سوم خلق (ایجاد از چیز دیگر) یک روایت زیبای دیگر از حضرت امام سجاد (ع) در صحیفه سجادیه داریم که فرموده

ابتدع بقدرته ابتدعا و اخترعهم علی مشیته اختراعا  ابداع کرد خلقت را با قدرت خود و انشاء کرد آن را با اراده  خود این جا هم ابداع و انشاء به معنی  ایجاد بدون اینکه از چیز دیگری باشد .علامه طباطبائی در تفسیر المیزان در مورد فاطر السموات و الارض اشاره می کند. "گویا خدای متعال عدم را پاره کرد و از درون آن  کائنات را خلق (باز)  کرد  فاطر همان معنی را می دهد که بدیع و مبدع دارد ". دقت شود فاطر بعد از بدیع قرار دارد فاطر باز کردن چیزی که از قبل وجود دارد ولی آنچه قبل بوده ماهیت هیچ را دارد. بعبارتی  رابطه  اول و بعد رابطه غیر ماده و ماده است ولی بدیع ایجاد از هیچ است. این جا ما باید ابتدا مفهوم کلمات در قرآن را درک کنیم تا مطالب بعدی آسان گردد.

خداوند کلمه سماوات و الارض را بسیار بکار برده که بر حسب توجه به متن آیه و سیاق آن، دو معنی دارد. اول کائنات و دوم مجموعه هفت آسمان که  جو زمین است و زمین. بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَإِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُون او پديد آورنده آسمانها و زمين (کیهان) است و چون به كارى اراده فرمايد فقط می فرماید باش پس می‏ شود (۱۱۷) بقره، سماوات و الارض (کیهان) از چیزی که قبلا نبوده ابداع شد پس اینجا معنی کائنات را می دهد آن هم ابداعی در یک آن و از هیچ. ماده، زمان، مکان نبود .از این نقطه کیهان با امر و اراده باری تعالی آغاز شد از هیچ  ( هیچ از تعاریف جهان مادی است یعنی قبل از آن چیز مادی نبود ) از احدیت و فقط از خدا و اراده و نور ذات خداوند که مادی نیست. این مرحله اول است از دیدگاه قرآن. بعد از اولین مرحله فطرهن صورت می گیرد و فطرهن یعنی باز شدن یا انبساط  کیهان، بر اساس آخرین نظریه علم اختر شناسی کیهان ابتدا از هیچ بوجود آمد و سپس در یک آن شروع به باز شدن یا انبساط کرد درست لحظاتی پس از باز شدن کیهان ذرات بنیادی امکان وجود می یابند و قوانین خود را آشکار می کنند. قبل از آن به دلیل فشرده  و داغ بودن محدوده پلانک (ده بتوان سی درجه کلوین ) ماده خلق نشده بود. قوانین فیزیک هم وجود نداشت. کیهان شروع به ایجاد شدن می کند .پروفسور واینبرگ  فیزیکدان  برجسته در کتاب سه دقیقه اول پیدایش کیهان مراحل ایجاد کیهان را در شش دوره و در حدود سه دقیقه شرح می دهد.

قرآن به خلقت سماوات و الارض در شش مرحله اشاره می کند. خلق به تعبیر قرآن از چیز دیگری بوجود آمدن ماده پس از فطرهن ایجاد و سپس کیهان خلق می گردد. زمانی که ابداع صورت می گیرد به تعبیر قرآن کیهان هنوز وجود نداشت باز نشده بود یا فطرهن صورت نگرفته بود. کیهان ابتدا ابداع می شود و سپس باز می شود و کیهان آن از چیزی که در مرحله باز شدن به وجود آمده بود خلق می شود . پس دقت فرمایید اول بدیع السموات والارض دوم فاطر السموات و الارض و سوم  خلق السموات و الارض.

این نظریه قرآن کاملا با آخرین نظریه علم فیزیک و اختر شناسی مطابقت دارد که بشرح آن می پردازیم .چگونگی وضعیت کیهان قبل از ابداع و اینکه امر پروردگار عالم در ابداع چه بوده از عالم غیب السموات و الارض است  که خداوند میفرماید

و لله عالم الغیب السموات و الارض و ما امر الساعه الا کلمح البصر و هو اقرب الیه نحل 77 .

امر الساعه در اینجا امری است بسیار سریع آن هم در ارتباط با کیهان است. امر بیکباره ما اصطلاح خلق الساعه را شنیده ایم یعنی خلق چیزی سریع و بدون مقدمه و اینجا امر چیزی که وجود نداشته و خیلی سریع انجام می شود آن هم در یک بهم زدن پلک چشم. اصطلاح کلمح البصر یعنی کسری از یک ثانیه امر خداوند در جهان مادی استقرار می یابد بنابراین نمی تواند امر الساعه را به قیامت ربط داد امر خداوند در قیامت مستقر است و نیاز ندارد مجددا مستقر شود. بعلاوه قیامت بر اساس تعریف قرآن زمان خیلی بیشتری می برد و به صورت چند مرحله نفخ فی الصور در آن رخ می دهد. آیه را توجه فرمایید از عالم غیب یا ماوراء جهان مادی امر الساعه در یک  کلمح البصر ایجاد و بدیع السموات و الارض صورت می گیرد. و از نور ذات باری تعالی یعنی از احدیت اجزاء ماده ایجاد که هنور ماده ای در کار نیست هیچ است و سپس انبساط و کیهان از ماده ایجاد شده از ذرات بنیادی ایجاد شده در قبل از انبساط کیهان در شش دوره خلق می گردد. سلسله مراتب ابداع ماده از هیچ و پدیده انبساط و خلقت کیهان را توجه فرمایید .خداوند با انتخاب کلمات خود معجزه می آفریند .

هر کلمه در قرآن مفهوم خاص خود را دارد با تفکر در آن کلمه تاویل متشابه عیان می شود که نمونه آن در بالا اشاره شد سه کلمه کلیدی قرآن بدیع و فاطر و خلق داریم. اکنون اشاره ای به مدل استاندارد کیهان در مورد پیدایش کیهان از دیدگاه علم داشته باشیم البته در لحظه اول آن بر اساس آخرین نظریه پذیرفته شده علمی، جهان در یک انفجار اولیه به نام بیگ بنگ از نقطه ای بی نهایت داغ و بی نهایت چگال یا فشرده و بی نهایت کوچک آغاز شد. بسیاری از دانشمندان  پدید آمدن آن را از هیچ  تفسیر کرده اند و درست هم تفسیر کرده اند مطابق نظریه  قرآن، فرق نظریه علم و قرآن در یک چیز است. خداوند که خالق کیهان است آن را از هیچ آفرید و علم خداوند را کنار می گذارد و می گوید همه این ها از هیچ بوجود آمد و قبل از هیچ هم هیچ بوده. یعنی هیچ هیچ را خلق کرد؟ قرآن میفرماید  خداوند متعال همه این ها را از هیچ آفرید.

این حادثه در زمان صفر اتفاق می افتد و از زمان صفر تا ثانیه ده به توان منهای 43 را علم محدوده پلانک نام گذاری کرده است. در این محدوده تمامی مختصات ماده و قوانین فیزیک اعتباری ندارند چون ماده و مظاهر آن هنوز به وجود نی آمده اند. محیطی کاملا فشرده  و فوق العاده چگال است. علم این محدوده را تکینگی می نامد که به انگلیسی می شود سینگولاریته و این کلمه در عربی مفهوم احدیت را می دهد. یعنی علم می گوید کیهان زمان صفر بوجود آمد ولی هنوز ماده ای وجود نداشت فوتون هم نبود، انرژی هم نبود و قاعدتا فضا و مکان که از مختصات ماده است نیز نمی بایستی وجود داشته باشد باین دلیل از کلمه ابداعی سینگولاریته استفاده کردند و این کلمه وارد مفاهیم علمی شد. این کلمه در اصل محدوده ایست که کلیه معادلات ریاضی اعتبار خود را از دست می دهند در اخترشناسی هم آن را سینگولاریته  کیهانی می نامند. هاوکینگ و دیگر دانشمندان که نتوانسته اند این محدوده را درک کنند و بسیار پیچیده بوده پیدایش آن را از هیچ اعلام کرده اند. به علاوه علم می گوید سینگولاریته هم از سینگولار نشات گرفته است .پس علم به این تتیجه رسیده کیهان از احدیت آغاز شد و احدیت هم از احد منشاء گرفته است .

قران هم در 1400 سال قبل فرموده کیهان از احدیت آغاز شد. خداوند در سوره توحید خود را احد می نامد و محدوده ماوراء کیهان هم احدیت است که همان عالم الغیب است. علاوه بر آن خداوند  صمد هم است. صمد معنی توپری و فشردگی می دهد که از صفات ذاتی خداوند بروز می کند است و علم می گوید کیهان یا جهان مادی از نقطه ای بسیار فشرده و توپر و به تعبیر قرآن صمد ایجاد شده. قل هو الله احد الله الصمد. روی کلمات و آیات خداوند تعقل و تفکر کنید به مطالب فوق العاده پر مفهوم و کاملا علمی دست پیدا خواهید کرد و این اعجاز قرآن است که علم دقیقا کلمه احدیت را انتخاب کرده و می گوید کیهان از احدیت آغاز شد و تعریف احدیت هم همان تعریفی است که خداوند متعال در سوره توحید دارد احدیت دارای مختصات توپری و یا فشردگی بینهایت و بسیط است که در آن مختصات مادی راه ندارد این ها از ذات باری تعالی سرچشمه گرفته. آیا انتخاب کلمه سینگولاریته می تواند اتفاقی باشد یا هدایت شده از طرف ذات باری تعالی است خداوند در تعریف احد و صمد در سوره توحید میخواهد بگوید این دو صفت ذاتی خدا هستند که کل شی از آن نشات میگیرد .تبارک الله احسن الخالقین . فرق احدیت علم و احدیت قرآن تنها در این است که میفرماید این احدیت از احد  نشات  گرفته خداوند احد ،رب العالمین، خالق کل شیئ است. جالب است که علم هم می گوید سینگولاریته (احدیت) از سینگولار(احد) نشات گرفته خداوند در 1400 سال قبل پاسخ سخن اخیر آقای پروفسور هاوکینگ را داده و در آیات 35 و 36 سوره طور می فرماید.                                                                                                                                                                    

أَمْ خُلِقُوا مِنْ غَيْرِ شَيْءٍ أَمْ هُمُ الْخَالِقُونَ آیا بی هیچ خالقی پدید آمده اند یا خود خالق خویشند.درست همان جمله هاوکینگ که کیهان خود خودش را پدید آورد. کلمه من غیر شیئ یعنی هیچ

أَمْ خَلَقُوا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بَل لَّا يُوقِنُونَ آیا آسمان ها و زمین (کیهان ) هم همین طور  خلق شده اند. نه، به یقین نرسیده اند

در آیه اول من غیر شی معنی هیچ می دهد خداوند به منکران خدا می فرماید  از هیچ آفریده شده اند یا خود خودشان را خلق کرده اند آیا کیهان هم همین طور خلق شده است ، نه اینها به یقین نرسیده اند. گویا خداوند متعال هم اکنون به پروفسور هاوکینگ پاسخ می دهد . 

هاوکینگ  درباره  این سوال که چه کسی کیهان را خلق کرده می گوید خود خودشان را خلق کرده اند .البته سوال سختی است و اهل ایمان یقین دارند ولی هاوکینگ به یقین نرسیده و جالب است که خداوند می فرماید آن ها به یقین نرسیدند. روال آیات در قرآن بر این است که کافران و منکران را به عذاب آخرت تذکر میدهد ولی در این جا برای افرادی مانند هاوکینگ می فرماید آن ها به یقین نرسیدند . برای تحقیقات علمی آنها و رمز گشایی  جهان خلقت ارزش قائل است. هاوکینگ به یقین نرسید اول می گوید کیهان را خدا آفریده بعد میگوید ایمان به خدا ضروری نیست و خدا را نفی می کند و او به یقین نرسید .

حال خدا از کجا مواد اولیه جهان مادی را آورد. اینکه علم می گوید تمام این کیهان مشهود همه در یک نقطه جمع و فشرده شدند و در اثر تجمیع آنها حرارت فوق العاده بالا رفت و دیگر نتوانست تحمل کند منفجر شد. آیا نزد خودمان فکر کرده ایم این چه معنی می دهد. فیزیک دانان قدری تعقل کنند و علم ریاضیات را به خدمت بگیرند و محاسبه کنند. در محدوده بعد از پلانک و پس از انبساط جهان که علم توانست با تجربه و به کمک  فیزیک و ریاضیات  و ثابت  بولتسمان  زمان بوجود آمدن ذرات بنیادی را مشخص و محتویات کیهان را بررسی کند ، کیهان اولیه از فوتون ها الکترون ها و نیترینوز ها و اضداد آن ها تشکیل شده بود. حالا تصور کنید این همه ذرات بنیادی که جرم آنها  را محاسبه کنیم می توانند در فضای نزدیک به بی نهایت کوچک که با میکروسکوپ باید  آن را  جستجو کرد، جا بگیرند یا از یک منبع دیگر غیر مادی نور ناب احدیت تزریق شده اند. این یکی از مواردی است که باید بررسی شود و علم نمی تواند پاسخ دهد. جهت تشحیذ ذهن عرض شد. این ها را خدا از نور ذات خود و از هیچ آفرید. نور خدا در آیه  نور بطور مثال شرح داده شده و آن نوری ای است از جنس انرژی، انرژی مانند نور ستاره کوکب دری که یک ستاره بسیار پر نور است و نورش از تشعشعات واکنش های هسته ای است که جنس انرژی است نه نوری که از آتش بر می خیزد و به روغن زیتون نیاز دارد ،  در این مثال اول نور خدا را به نوری از جنس انرژی معرفی کرده و آن نوری است که  فراتر از مکان( لا شرقیه و لا غربیه) است  یا به عبارتی لا مکان است و نور خدا انرژی است ما فوق انرژی  نور علی النور. نوری است که مکان او را فرا نمی گیرد. انرژی است  ما فوق انرژی مادی  که انرژی مادی از آن نشات گرفت. علم می گوید کیهان از نور ناب ایجاد شد و قرآن می فرماید از نور علی النور که همان انرژی ما فوق انرژی است. چقدر آیه  علمی زیبائی است. 

منظور تمثیل آیه نور هم همین است .نور خدا که از ذات خدا نشات می گیرد  انرژی خاص و فوق العاده فشرده و چگال و قدرتمند است. اگر بر کوه تجلی کند کوه متلاشی و پودر می شود این از داستان حضرت موسی در قرآن می گویم ،هنگامی که حضرت  خواستار دیدن خداوند شد و خدا باو گفت تو قدرت دیدن مرا نداری و فقط نور خدا که از ذات آن نشات گرفته بود بر کوه تجلی کرد و کوه دیگر  وجود نداشت و پودر شد. قرآن هم از نور خدا است و نور خدا امر الهی است. این نور هدایت انسان است ولی اگر بر کوه  نازل شود دیگر نور هدایتی نیست تبدیل می شود به نور ذاتی.

لو انزلنا هذا القرآن على جبل لرايته خاشعا متصدعا من خشيه الله و تلك الامثال نضربها للناس لعلهم يتفكرون.  "اگر اين  قرآن را بر كوهى  فرو مى فرستاديم (فرستیم)، يقينا آن ( كوه ) را از بيم خدا فروتن  و از هم  پاشيده مى ديدى و اين مثل ها را براى مردم مى زنيم باشد كه آنان به انديشند". تفسیر مضمون آيه  فوق از آیت الله جوادی آملی اين است كه اگر اين قرآن بر كوه نازل شود كوه را متلاشى مى بينيد. كلمه «متلاشى» از شى‏ءاى مشتق نشده يعنى لاشى‏ء مى شود و گر نه باب  تفاعلى نيست كه يك  ثلاثى مجرد داشته باشد. «تلاشى، يتلاشى» اين چنين نيست اين اصلش «لايشى‏ء» است. از اين كلمه «لاشى ء» باب تفاعل ساخته شده  متلاشى مى شود يعنى لاشيى‏ء مى شود" .

 خداوند در سوره توحید می فرماید خدا صمد است  یکی از معانی صمد فشردگی و توپری است این صفت خدا نفی تو خالی است که صفت ماده است ولی از لابلای آن این مفهوم استخراج می شود که از نور ذات باریتعالی فشردگی حادث می شود و از این فشردگی که نور ذات خدا است ماده  تو خالی ابداع می گردد. البته نور هدایتی خدا هم معنی دیگر نور است امر خدا از نور است نه نور مادی، نور خاص هدایتی با  این نور ویژه، خدا مدیریت کیهان را انجام می دهد و تمامی موجودات و انسان را تحت نظارت خود دارد. حتی درون سنگ هم انرژی هدایتی دارد و ساختار کیهان مادی با نور خدا مدیریت می شوند  خلق فهدی خلق کرده و همچنان هدایت می کند .اینکه خدا می فرماید ما از رگ گردن انسان به او نزدیک تریم همین معنی را می رساند تا اینجا ما در محدوده پلانک و یا نظر قرآن در محدوده احدیت بوده ایم و یا در محدوده  بدیع السموات والارض. پس از این مرحله کیهان در یک آن انبساط پیدا می کند و تا زمان کوتاهی پس از آن چهار قانون اصلی فیزیک ایجاد می شوند. از نظر قرآن فطرهن صورت میگیرد. قَالَ بَل رَّبُّكُمْ رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ الَّذِي فَطَرَهُنَّ وَأَنَا عَلَى ذَلِكُم مِّنَ الشَّاهِدِينَ -۵۶ سوره انبیاء- گفت [نه] بلكه پروردگارتان پروردگار آسمانها و زمين( کیهان ) است همان كسى كه آن را باز کرده  و من بر اين (واقعيت) از گواهان هستم. در ادامه مقاله بحث کیهان پس از فطرهن و جاعل الملائکه رسلا می آید که آغاز خلقت کیهان است ادامه مطلب را در مقاله انبساط کیهان از نظر علم و قرآن ملاحظه فرمایید .  

–سید محمد تقوی اهرمی -1394-,ویرایش جدید ابان 1395 ویرایش جدید خرداد 1399- ویرایش جدید مهر ماه 1402      

• قبلی